چیرۆکی سەرخەوێکی کوردەواریی

لەو شەوەدا عوسمانەی هەورامی و حەمەحسێن کێمنەیی، لەسەر سوچی کۆڵانی ماڵە گۆرانییەکدا، لەبەر پەنجەرەی کچە سیاچەمانەیەکدا خۆیان مەڵاس دابوو، ئای لەو ساتەی پەردەی پەنجەرە لادەدراو بەنیگایەک هەموو ئینجانەکانی کوردەواری پڕ دەبوون لە چەپڵەو لێوڕێژ دەبوون لە بەزمی:
( مەمکت سێوە بەدارەوە، خوا پێی داوی مەیشارەوە).

سروشتی جوانی موکریان، جیناتێکی جوانی دابوویە بۆماوەی شیعرو هونەرو ئەدەب و ئازادی، شاعرێکی وەک هەژار کە دەڵێ: 
شەوەو ئەستێرە بە زریوەن لە سەرمان
لە مانگی رووت هەناسەم بۆتە خەرمان
تکەی ئارنگــــی کوڵمت تەڕ دەکا لــــێو
گەزۆ بـــاری لە گەرمان و لە شــــەرمان
جیا لەوەیش (ماملێ) دەیکاتە گۆرانی، موعجیزەکە لێرەوە دەست پێدەکا، هونەری مردوو لەوێدا زیندوو دەبێتەوە، مانگ لەویادا شەق دەبا. 
ماملێ بابی نەخۆنەوار بوو، کوڕی مام عەلی، وەختێ سەرژمێریی دەکەن، لە ناوی دەپرسن، ویش دەڵێ: سەعید مام عەلی. ماتڵ فارسەکان پیتی عێیان بۆنایە، بۆیە دەیکەنە سەعید ماملی. ئیدی لەو کاتەوە ماملێ دەبێتە نازناوی ئەو بەرەبابە. خۆزگە کوردیش عێی بۆنەهاتایە، هیچنەبێ عێی عێراق و داعش و عەبادی و عێی هەموو عەبدولەتیفەکانی دادەکەند.

سەردەمێک بوو مەزهەری خالقی (خۆزگەم بەپار)ی شاعیری کورد عەبدوڵا گۆرانی دەکردە ئاوازو گۆرانی، شیرین تەشی دەڕێسێی وەفایی دەڕست و (بۆیدێنم)ی موجتەبای میرزادەی بە مەقامی ئەسفەهان، نیوەی جیهانی پێ عاشق دەکرد، سەردەمێ بوو بە گۆرانی (پەپولەی ئازادی) رۆحی دەکرد بەبەری هۆنراوەکەی عوسمان ئەحمەدیدا، یان بە (ئاخ لەیل و داخ لەیل)ەکەی، بە مەقامی بەیات، خوا دەزانێ چ دەستێکی میهرەبانی دەهێنا بەسەر سەری ئەم نەتەوە بێکەسەدا. 
ماملێ، لەو کاتەوەی لە خڕێی مەهاباد دێتە دنیاوە، ئیتر گۆرانی کوردیش گڕوگاڵ دەکات و لە گەڵیا گەورە دەبێ. ئیتر شیعری هێمن بۆ ئەرتەشی سور ناوترێ، ئیتر شیعری هێمن دەبێتە شیری دەم هونەری ساوای کورد، ئیتر گۆرانی عەشق و ئازادی پێدەگرێ و گەورە دەبێ و دێ:

دێم و هەڵدەمژم شنەی کوێستانی کورد
دێم و دەچمە شەو ڕنی بێستانی کورد

جاران جۆرێکی تر، جاران جیاوازتر، جاران جۆریی تر، جاران جوانتر، جاران جوامێرانەتر، جوڵانەوە کۆمەڵایەتی و کلتورییەکانی کورد ڕەوتی مێژوویان دەبڕی. شەپۆلێکی سەیر و سیحراوی ژیان، ژانێکی هونەری گرتبووی.
لەو زەمەنەدا کوردەواری خەوێکی خۆشی بینی، پاش ئەو خەونە هەموو خەونەکان ناخۆشبوون. کوردەواری لەو شەوەدا کە تێیدا کۆمار رووخا، کەتێیدا فەقیانەی بۆکانییەکان و کێشو کڵاوی هەورامییەکان لابراو کلێتەی پەهلەوی کرایە سەریان، خەوێکی دی، خەوێکی خۆش. کوردەواری لەپاش رووخانی کۆمار،لەسەر گڵە بانی کوێرە دێیەکدا راکشاو تەماشای ئاسمانی ئەو شەوگارەی کرد، ئیدی خەو بردیەوە، لەخەونیدا حەسەن زیرەک، بەئاوازێکی ئاسمانییەوە (ئەرێ بەتوێی دەسماڵێ)ی دەوت، قالە مەڕە شمشاڵی شەوێکی دەژەند، خالقی پەیکەری ئاوازی تاشی و یەدوڵا بەشانی خۆی بەردی بۆ مەریەم دەکێشاو نەک هەر ماندوو نەدەبوو، بەڵکو شانی دەبوونە چوار شان و دەنگی گەز گەز باڵای دەکرد. لەو خەوەدا سەید موحەمەدی سەفایی، لایەکی ئاسمانی کردە دەف و پارچەیەک شەویشی لێکردەوەو کردیە دەسماڵ و لەجیاتی ژنێکی دوگیان ژانی کچە بەستەو بەندێکی نوێ گرتی. لەو شەوەدا عوسمانەی هەورامی و حەمەحسێن کێمنەیی، لەسەر سوچی کۆڵانی ماڵە گۆرانییەکدا، لەبەر پەنجەرەی کچە سیاچەمانەیەکدا خۆیان مەڵاس دابوو، ئای لەو ساتەی پەردەی پەنجەرە لادەدراو بەنیگایەک هەموو ئینجانەکانی کوردەواری پڕ دەبوون لە چەپڵەو لێوڕێژ دەبوون لە بەزمی:
( مەمکت سێوە بەدارەوە، خوا پێی داوی مەیشارەوە). 
لەو شەوەدا کوردەواری هیچی خراپی نەخواردبوو، شیری حەراڵی کۆماری پێکەوتبوو، خۆراکی خیانەت و ژەهرخواردی عەجەم نەکرابوو، خەونەکەی خۆش بوو، شاعیری مەزنی وەک بێکەس و قانیع و زێوەر و مەلا کاکە حەمەی بێلوی بینیبوو، مەلای وەک مەلای گەورەو مودەریس و زەڵمی بینیبوو، هونەرمەندی وەک سەید عەلی و ئاغەی غەوسی بینی. بەڵام کوردەواری هەرزوو بەئاگا هات، ئیتر نەخەوتەوە، جگە لە چەند گورگە خەوێ، کە تێیدا حەسەن دەرزی و کەمەندی و عەبدوڵا پەشێو و لەتیف هەڵمەت و بەرهەم حەسەن و ئەمانە لەوێ بوون. ئیتر نەخەوتەوە، وا بە ئاگایەو مەگەر بەخەو جارێکی تر ئەو رۆحە ئاسمانیانە ببینێتەوە، مەگەر مەلای کەڵەک نزای بۆبکا تا هەڵکەوت زاهر، جارێکی تر پیاوی وەکو کەمەندی بهێنێتەوە خەونی.

چیرۆکی سەرخەوێکی کوردەواریی

لەو شەوەدا عوسمانەی هەورامی و حەمەحسێن کێمنەیی، لەسەر سوچی کۆڵانی ماڵە گۆرانییەکدا، لەبەر پەنجەرەی کچە سیاچەمانەیەکدا خۆیان مەڵاس دابوو، ئای لەو ساتەی پەردەی پەنجەرە لادەدراو بەنیگایەک هەموو ئینجانەکانی کوردەواری پڕ دەبوون لە چەپڵەو لێوڕێژ دەبوون لە بەزمی:
( مەمکت سێوە بەدارەوە، خوا پێی داوی مەیشارەوە).

سروشتی جوانی موکریان، جیناتێکی جوانی دابوویە بۆماوەی شیعرو هونەرو ئەدەب و ئازادی، شاعرێکی وەک هەژار کە دەڵێ: 
شەوەو ئەستێرە بە زریوەن لە سەرمان
لە مانگی رووت هەناسەم بۆتە خەرمان
تکەی ئارنگــــی کوڵمت تەڕ دەکا لــــێو
گەزۆ بـــاری لە گەرمان و لە شــــەرمان
جیا لەوەیش (ماملێ) دەیکاتە گۆرانی، موعجیزەکە لێرەوە دەست پێدەکا، هونەری مردوو لەوێدا زیندوو دەبێتەوە، مانگ لەویادا شەق دەبا. 
ماملێ بابی نەخۆنەوار بوو، کوڕی مام عەلی، وەختێ سەرژمێریی دەکەن، لە ناوی دەپرسن، ویش دەڵێ: سەعید مام عەلی. ماتڵ فارسەکان پیتی عێیان بۆنایە، بۆیە دەیکەنە سەعید ماملی. ئیدی لەو کاتەوە ماملێ دەبێتە نازناوی ئەو بەرەبابە. خۆزگە کوردیش عێی بۆنەهاتایە، هیچنەبێ عێی عێراق و داعش و عەبادی و عێی هەموو عەبدولەتیفەکانی دادەکەند.

سەردەمێک بوو مەزهەری خالقی (خۆزگەم بەپار)ی شاعیری کورد عەبدوڵا گۆرانی دەکردە ئاوازو گۆرانی، شیرین تەشی دەڕێسێی وەفایی دەڕست و (بۆیدێنم)ی موجتەبای میرزادەی بە مەقامی ئەسفەهان، نیوەی جیهانی پێ عاشق دەکرد، سەردەمێ بوو بە گۆرانی (پەپولەی ئازادی) رۆحی دەکرد بەبەری هۆنراوەکەی عوسمان ئەحمەدیدا، یان بە (ئاخ لەیل و داخ لەیل)ەکەی، بە مەقامی بەیات، خوا دەزانێ چ دەستێکی میهرەبانی دەهێنا بەسەر سەری ئەم نەتەوە بێکەسەدا. 
ماملێ، لەو کاتەوەی لە خڕێی مەهاباد دێتە دنیاوە، ئیتر گۆرانی کوردیش گڕوگاڵ دەکات و لە گەڵیا گەورە دەبێ. ئیتر شیعری هێمن بۆ ئەرتەشی سور ناوترێ، ئیتر شیعری هێمن دەبێتە شیری دەم هونەری ساوای کورد، ئیتر گۆرانی عەشق و ئازادی پێدەگرێ و گەورە دەبێ و دێ:

دێم و هەڵدەمژم شنەی کوێستانی کورد
دێم و دەچمە شەو ڕنی بێستانی کورد

جاران جۆرێکی تر، جاران جیاوازتر، جاران جۆریی تر، جاران جوانتر، جاران جوامێرانەتر، جوڵانەوە کۆمەڵایەتی و کلتورییەکانی کورد ڕەوتی مێژوویان دەبڕی. شەپۆلێکی سەیر و سیحراوی ژیان، ژانێکی هونەری گرتبووی.
لەو زەمەنەدا کوردەواری خەوێکی خۆشی بینی، پاش ئەو خەونە هەموو خەونەکان ناخۆشبوون. کوردەواری لەو شەوەدا کە تێیدا کۆمار رووخا، کەتێیدا فەقیانەی بۆکانییەکان و کێشو کڵاوی هەورامییەکان لابراو کلێتەی پەهلەوی کرایە سەریان، خەوێکی دی، خەوێکی خۆش. کوردەواری لەپاش رووخانی کۆمار،لەسەر گڵە بانی کوێرە دێیەکدا راکشاو تەماشای ئاسمانی ئەو شەوگارەی کرد، ئیدی خەو بردیەوە، لەخەونیدا حەسەن زیرەک، بەئاوازێکی ئاسمانییەوە (ئەرێ بەتوێی دەسماڵێ)ی دەوت، قالە مەڕە شمشاڵی شەوێکی دەژەند، خالقی پەیکەری ئاوازی تاشی و یەدوڵا بەشانی خۆی بەردی بۆ مەریەم دەکێشاو نەک هەر ماندوو نەدەبوو، بەڵکو شانی دەبوونە چوار شان و دەنگی گەز گەز باڵای دەکرد. لەو خەوەدا سەید موحەمەدی سەفایی، لایەکی ئاسمانی کردە دەف و پارچەیەک شەویشی لێکردەوەو کردیە دەسماڵ و لەجیاتی ژنێکی دوگیان ژانی کچە بەستەو بەندێکی نوێ گرتی. لەو شەوەدا عوسمانەی هەورامی و حەمەحسێن کێمنەیی، لەسەر سوچی کۆڵانی ماڵە گۆرانییەکدا، لەبەر پەنجەرەی کچە سیاچەمانەیەکدا خۆیان مەڵاس دابوو، ئای لەو ساتەی پەردەی پەنجەرە لادەدراو بەنیگایەک هەموو ئینجانەکانی کوردەواری پڕ دەبوون لە چەپڵەو لێوڕێژ دەبوون لە بەزمی:
( مەمکت سێوە بەدارەوە، خوا پێی داوی مەیشارەوە). 
لەو شەوەدا کوردەواری هیچی خراپی نەخواردبوو، شیری حەراڵی کۆماری پێکەوتبوو، خۆراکی خیانەت و ژەهرخواردی عەجەم نەکرابوو، خەونەکەی خۆش بوو، شاعیری مەزنی وەک بێکەس و قانیع و زێوەر و مەلا کاکە حەمەی بێلوی بینیبوو، مەلای وەک مەلای گەورەو مودەریس و زەڵمی بینیبوو، هونەرمەندی وەک سەید عەلی و ئاغەی غەوسی بینی. بەڵام کوردەواری هەرزوو بەئاگا هات، ئیتر نەخەوتەوە، جگە لە چەند گورگە خەوێ، کە تێیدا حەسەن دەرزی و کەمەندی و عەبدوڵا پەشێو و لەتیف هەڵمەت و بەرهەم حەسەن و ئەمانە لەوێ بوون. ئیتر نەخەوتەوە، وا بە ئاگایەو مەگەر بەخەو جارێکی تر ئەو رۆحە ئاسمانیانە ببینێتەوە، مەگەر مەلای کەڵەک نزای بۆبکا تا هەڵکەوت زاهر، جارێکی تر پیاوی وەکو کەمەندی بهێنێتەوە خەونی.