بەهاو نرخی پەیوەندییەكان

نسار شیخ مستەفا 11/07/2020

 
مرۆڤ بونەوەرێكی كۆمەڵایەتی یە ، دەورەدراوە بە كۆمەڵێك نەریت و رەفتاری جیاوازی مرۆڤایەتی كە هەریەكەیان بۆ ئەوی تر دەبێتە هاوپیشە و هاوڕێ‌ و دراوسێ‌ یان هەر ناوێكی تركە بمانەوێت وەسفی بكەین، خولانەوە لە دنیای كۆمەڵایەتی مرۆڤەكاندا ئاشنات دەكات بە پەیوەندییە جیاوازو خوازراو نەخوازراوەكان.
دیاردە كۆمەڵایەتیەكان كەهەندێك جار لەسەر ئاستی پەیوەندییە كۆمەڵایەتیەكان ڕوودەدەن، بەداخەوە هەندێك جار كارەساتبارە و كارەساتیش بە دوای خۆیدا كێشدەكات، قەبارەی ڕووداوەكان لەوە گەورەتر دەبێت كە پێشبینی دەكرێت وەك ئەو كێشانەی لەسەر زەوی و زار ڕوودەدەن لەماوەی چەند مانگی ڕابردوو چەندین كەس بوون بە قوربانی یەكتر وچەندین پەیوەندی خزمایەتی پلەی كۆتای وەرگرتووە تەنانەت بۆتە كێشەی كۆمەڵایەتی بۆ هەندێك لە خێزانەكان گواستنەوەی بۆ نەوەكانی دواتر، كێشە كۆمەڵایەتیە باوەكانی تر وەك كوشتنی ژنان و كچان و ڕاكردنیان لە ماڵی باوان و پەنا بردن بۆ داڵدەدانی ژنان و ڕاوێژكاری خێزانی كە لەوانەش زۆرجار پەیوەندییەكان بە كۆتایی خێزانی یان كوشتن و هەڕەشە و تاوانی تر كۆتایی دێت كێشەو ململانێ‌ لە پێناو هەندێك رۆتینانی ژیان كردن لە كۆمەڵگاكانی جیهان بەردەوامە و هیچ هێزێك نەیتوانیوە سنورێكی بۆ دابنێت، لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەتایبەت تا دێت ژیان قورستر دەبێت ئابوری لە ڕوویەك و سیاسەتیش لە ڕوویەكی تر درێژەی بە شكستی پەیوەندییە كۆمەلایەتیەكان هێناوە، مرۆڤەكان لە ماوەی ژیان یاندا بە چەندین وێستگەدا تێپەردەبن  خۆشی و ناخۆشیەكان و تاقیكردنەوە و هەندێك جار پەیوەندی لە چوارچێوەی هەرێمێك یان پارێزگایەك یان شارو شارۆچكەیەك تەنانەت لە گەڕەكێك بۆ گەڕەكێكی تر لە دامەزراوە حكومیەكانەوە بۆ یەكێكی تر جیاواز دەبێت هەموو ئەمانە كاریگەری لەسەر پێگەی ئەم مرۆڤە كۆمەڵایەتیە جێدەهێڵێت ، بە ڕاگری دەیهێڵێتەوە یان تێكی دەشكێنێت یان مرۆڤێكی نۆرماڵ و خاكی، بەڵێ‌ مرۆڤ بۆ ئەوەی پەیوەندییەكانی بە ئاشتی و سەلامەتی بهێڵێتەوە  گرێ‌ ی تێنەكەوێت دەبێت مرۆڤێكی سادە بێت لەبارەی هەزارو یەك قسەی خەڵكی بێ‌ دەنگی هەڵبژێرێت وەك رێگایەك بۆ هێشتنەوەی پەیوەندییەكانی هەرچەند ناچاریش نی یە بەو چەشنە بێت.
كۆمەڵگای رۆژهەڵاتی تاڕادەیەك خونەریتیان نزیكە لەیەكترەوە پابەندی كۆمەڵێك التزاماتی خێزانی و كۆمەڵایەتین كە سەرچاوەیی گرتووە لە بیری كەسەكە خۆی و ئەو بازنەیی تێیدا دەژی كە خۆی وێنای كردووە، كۆمەڵگای كوردی كە تا ڕادەیەك بە كۆمەڵگایەكی كراوەیە ئەژماردەكرێت ، تاكەكان تا ئەو كات لەگەڵتن كە پێویست پێ یانە هاوكارتن دلسۆزی و جوامێری لە خەسڵەتە باشەكانی ئەوانن، تەنانەت لە پێگەی سیاسیشدا ئەوان هاوسۆزو دلسۆزن بۆ پێگەی كەسێك یان حیزبێك كە خۆیان متمانەیان پێیانە بەڵام جاریش ڕوودەدات ئاراستەكە پێچەوانە دەبێتەوە رێك وەك ئێستا كە خەڵك متمانەیان بە حیزب نەماوە هۆكارەكانیش زۆرن بەڵام ئەوە بەسە كە بوترێت تۆی مرۆڤ بە هۆشیارییەوە پەیوەندییە كۆمەڵایەتیەكان پەرەپێبدە لە پێناو ئایندەیەكی ڕوون بۆ ئەو هەرێمە یان شارەی تێیدا دەژین چونكە ئەمە تاكە رێگای یەكخستنەوەی ژیانی هاوشاریمانە.