لۆمپەنیزمی كۆمەڵگای كوردی

کوردستان 07/05/2023


ئەنوەر حسێن (بازگر)
یەكێك لە ڤایرۆسە كوشندەكانی كۆمەڵگای كوردستان-یش وەكو زۆر لە كۆمەڵگاكانی تر، (لۆمپەنەكان)- (لۆمپەنیزم)-ە، لە پاڵ سیاسی (پۆپۆلیست) و سیاسەتی (پۆپۆلیزم) كە كۆمەڵگا، حكومەت، حیزبی سیاسی و سۆسیال میدیای پڕكردوە لە خەڵكانی "شۆ و بێ ناوەڕۆك، فوتێكراو..."
ئەم دوو مۆدێلە، كە بێ مۆڕاڵترین دیاردەی كۆمەڵگاكانی جیهانن، تادێت بە ماسكی جیاواز و زۆرجاریش بێ شەرم و بێ پڕەنسیپ خۆیان نمایش دەكەن، وەكو فریادڕەس، سیاسی، عەدالەتخواز، شۆڕشگێڕ، مەدەنی، ناسیۆنالیست، پسپۆڕ و حوكمداری عادل، كەچی لە هەقیقەتدا، ئەهریمەن، تۆتالیتار و ئەنتی شۆڕش "هەندێكجار وەكو بەكرێگیراوی دەرەكی، خۆفرۆش، نامەدەنی، دژە نیشتیمان و نەتەوە، دژی ماف و ئازادییەكانی خەڵكن، دەیانبینین".
كاتێك حوكمڕان بەردەوام درۆ لەگەڵ گەلەكەیدا دەكات. تەنها خەریكی شۆی ناو تیڤی و میدیاكانە و ناتوانێ شەقامێك جوان بكات. پەرلەمانتارێك شەق لە مامۆستا هەڵدەدات. خەڵك فڕاندن بۆ پارە دەبێتە حاڵەتێكی ئاسایی، كوشتن بە شێوەیەكی دڕندانە دەبێتە دیاردە. وەزیر هێندە ئاستی دادەبەزێت، لە ساڵێكدا دەیان بەڵێنی بێ بنەما دەدات، وەزیر هەیە هێشتا لە نۆستالۆژیای ڕابردووی دەژی و خیانەت لە ناخیدایە، هەیە هەر خەریكی شۆیە، ئەمانە ڕێكاوڕێك لۆمپەن و پۆپۆلیستن.
(ماركس) بۆچوونی وابوو؛ ئەم دەستەوتاقمانە و دیاردەی "دزیكردن، لەشفرۆشی، قوماركردن، فێڵبازی و قاچاخچێتی" لەناو هەموو كۆمەڵگایەكدا هەن، دیارە مەبەستی كۆمەڵگای كوردستان-یشە. كە پڕیەتی لەم لۆمپەنانە، تەنانەت فۆڕمی "دزی و لەشفرۆشی" لە چاو دونیا دزتر و بێ ئابڕوترە. لانیكەم دز سزای هەیە و لەشفرۆشی بە یاسا ڕێكخراوە.
جیا لەوانە هەندێك سیفاتی ئەم توێژانە بە ئاسانی جیادەكرێتەوە، لە بابەتی (نەخوێندەواری، بێموبالاتی، تێكشكاندنی عەقڵ و بەهاكان...). پەرلەمانتار هەیە؛ بكوژی خەڵكە، جوێن فرۆش و دەم پیس. هەیە هەموو زانیارییەكان دەداتە دەرەوە، هەیە سڵ لە هیچ كردەوەیەكی قێزەون ناكاتەوە، ئەی لۆمپەن چییە؟
كوڕ و كچی هەژار بە دەستی هەندێك لە مناڵە مەسئولەكان بەناهەق دەكوژرێن و خوێنیان بەفیڕۆ دەچێت "وەك ئەو پۆلیسەی هاتووچۆ بوە قوربانی، ئەو منداڵەی لەسەر فول لایتێك كوژرا- ئەو گەنجەی لە یەكێك لە سیتیەكان كوژرا... ".
چەقۆ وەشێنەكانی بازاڕەكانی ئەم وڵاتە، پیاو و ژنكوژەكان و بەناو مۆدێلیستە داشۆراوەكانی لە بەهای كۆمەڵایەتی، ژنكوشتنی ناو ماڵەكان، دزە گەورەكانی ناو دەسەڵات و دزە بچكۆڵەكانی ناو زیندان...، قاچاخچییەكانی نەوت، ماددەی هۆشبەر، جاسوس و جاسوسە (GPS) هەڵگرەكان و بكوژی نووسەران و ڕۆژنامەنووسان، هەموو ئەمانە نێچیرێكی ئاسانن بە مەبەستی بەكارهێنانیان، بۆ خزمەتی هەندێك ئامانجی قێزەون.
لۆمپەنیزم و پۆپۆلیزمی بێ مۆڕاڵ، دەتوانێت خۆی وەكو شۆڕشگێڕ و سیمبوڵ نیشان بدات، بەڵام لە هەمانكاتدا كاری كۆنتراگەریلا و شۆڕشگێڕ بۆ داگیركەر ئەنجامدەدات. خۆی وەكو فریادڕەس و ڕزگاركەری گەل و نیشتیمان نیشاندەدات، بەڵام ئەوەی ئەو بەسەر نیشتیمانیدا هێنا، پڕیەتی لە نەگبەتی و نەهامەتی.
واتا بێ مۆڕاڵی خۆی تا ئاستێك نمایش دەكات، خۆفرۆشی لە ئاستی هەرە نزمیدا دەخاتە بازاڕی كڕین و فرۆشتنەوە، دژی نەتەوە و نیشتیمان.
دەتوانی بچیتە ناو هەندێك لە چایخانەكانی شارەكان، گوێبگری كە چ لۆمپەنیزمێك خۆی جێ خستوە، چ بێ مۆڕاڵییەك لەناو ئەو لەشكرە بێ كارەدا خۆی حەشارداوە؟ لە بەكارهێنانی ماددەی هۆشبەر، مافیا گەرایی، بێ مۆڕاڵی لە دیالۆگ و گوتاریاندا!
دەتوانی زانكۆكان، بپشكنی، كە چەندەها خاوەن بەناو ماستەر و دكتۆرای بێ توانای بەرهەمهێناوە، كە ئاكامەكەی جۆرە دكتۆرێك بەرهەم دێنێت، دەستدرێژی دەكاتە سەر نەخۆشەكانی. ئەندازیارێك بەرهەم دێنێت، فێڵ لە شەقام و باڵەخانەكان دەكات، پارێزەرێك ئامادە دەكات بكوژ و كوژراو جیاوازی نییە لای. مەلای مزگەوت بەناو شەریعەتەوە هەرچی لە دەمی دێتە دەرەوە دەیڵێت. هەندێك لە مامۆستاكان "پرسیاری بەكالۆری" دەدزن و بە منداڵە خواپێداوەكانی دەفرۆشنەوە و ئەم منداڵە ناسك و خواپێداوانە  هەر بە ڕاستی دەبنە دكتۆر، ئەندازیار و قارەمانی بێ مەعریفە، وەك ئەو بۆقەی ناو جەنگەڵ، كە هەر بەڕاستی بۆقن، بەڵام بۆیاخ كراون و دەیانەوێت بەكەناری پێمان بفرۆشن.
سۆسیال میدیای بێ پڕەنسیپ و بێ ئەرزش ڕۆژانە، پۆپۆلیستانە و لۆمپەنانە خۆی دەخزێنێتە ناو مێشك و كونج و كەلەبەری ئەم كۆمەڵگایەوە و زۆرجاریش هەر بە مەبەست ئەم سۆسیال میدیا لۆمپەنە دەخرێتە بازاڕەوە بۆ چەواشەكردنی كۆمەڵگا و نەهێشتنی مۆڕاڵ و هەقیقەت.
گروپێك لە فاشیلترین كەسانی ناو كۆمەڵگا، وەكو بانگخواز و سۆسیۆلۆگ، قادەی ڕەئی، یوتوبەر و ئامۆژگاریكارانی گەنجان و ژنان خۆیان نمایش دەكەن. بەبێ ئەوەی كەمترین مەعریفەیان هەبێت و ئازارەكانی تاك و كۆمەڵگا هەست پێ بكەن.
بەشێك لە سەرمایەدارە ڕەسەنەكان، لەژێر هەڕەشەی ئەم لۆمپەنانە یان ئازار دەدرێن یان ناچار دەكرێن وڵات جێبهێڵن، لە شوێن ئەوە دروستكردنی سەرمایەدار و بزنیسمانی بێ بەها لە جیاتی ئەوان.
خەریكە وایلێدێت. لۆمپەنیزم و پۆپۆلیزم، لە زۆرینەی كوچە و كۆڵان و پنتەكانی كۆمەڵگا هەست پێ دەكەی.
لۆمپەنەكان و پۆپۆلیستەكان، بە ئاسانی دەستت بەریان دەكەوێت و دیالۆگیان لەگەڵ دەكەیت، دەیانبینیت.