تریفە عەلی: قۆناغەکانی گەشەکردنی منداڵی هۆکاری گرنگە بۆ توندوتیژی لە گەورەبووندا

کوردستان 16/10/2021

چاودێر – ڕاپۆرت


لە درێژەی کۆڕ و چالاکییەکان پلاتفۆڕمی دابڕاندا، ئێوارەی شەممە کۆڕێکی بۆ تریفە عەلی، لێکۆڵەر و سایکۆلۆجیست لەژێر ناونیشانی "توندوتیژی و کاریگەرییە دەرونییەکان" لە هۆڵی شەهید ئازاد هەورامی لە ناوەندی ڕۆشنگەریی چاودێر ڕێک خست.


لە سەرەتادا تریفە عەلی ڕایگەیاند کە توندوتیژی پرسێکی جیهانی و سێنتڕاڵە و لە سەرانسەری گۆی زەویدا بوونی هەیە. ناوبراو پرسی توندوتیژی لەسەر دوو ئاست دابەش کرد و قسەی لەسەر کرد. ئەوانیش: یەکەم/ توندوتیژییەک کە ئەنجامدەرانی دووچاری یەکێک لە نەخۆشییە دەرونییەکانن. دووەم/ توندوتیژییەک کە ئەنجامدەرانی هەڵگری هیچ نەخۆشییەکی دەرونی نین.


ئەو سایکۆلۆجیستە پێی وابوو لە قۆناغی یەکەمدا و بە پێی زۆینەی لێکۆڵینەوەی زانایانی دەرونناسی، ئەوانەی توندوتیژی ئەنجام دەدەن دووچار و گیرۆدەی نەخۆشییەکی دەرونین. ئەوەشی وت کە کەسێک نەخۆشیی دەرونی نەبێت توندوتیژی ئەنجام نادات.


وتیشی: "لێکۆڵینەوەکان ئەوە دەسەلەمێنن گەشە و ژینگەی کۆمەڵایەتیی تاکەکان زۆر گرنگە بۆ وردبوونەوە لە کەسایەتیی توندوتیژ و ئەوانەی توندوتیژی ئەنجام دەدەن. وەک چۆن قسەکردن لەسە قۆناغەکانی گەشەکردنی منداڵ بەشێوەیەکی تەندروست یان ناتەندروست کاریگەریی گەورەی لەسەر تاکەکان دەبێت و لە پرسی توندوتیژیدا زۆر بایەخی پێ دەدرێت."


تریفە عەلی قۆناغی دووەمی لەژێر ڕۆشنایی نەزەرییەکانی گۆتمانی زانای دەرونناسی شی کردەوە. وە قۆناغەکە بریتییە لە قسەکردن و دەمەبۆڵەی ڕۆژانەی ژن و مێرد کە توندوتیژییەکە لە ئاستی قسەکردندا دەمێنێتەوە.

 

بە بڕوای گۆتمان، قسەکردن و گوێلەیەکگرتن و متمانە هۆکارن بۆ دروستبوونی خێزانی بەختەوەر.


وتیشی: "گۆتمان پێی وایە چوار هۆکار هەیە بۆ ئەوەی دەری بخات ئەو خێزانە بەختەوەرن یان نابەختەوەر، ئەوانیش: ڕەخنەگرتنی بەردەوام لە هەرشتێک. پاساوهێنانەوە بۆ هەڵەکردن. بە بەردبوون و گوێ لە یەک نەگرتن. چونکە هەر خێزانێک چوار بنەمایەی تێدا بوو بەختەوەر نییە و توندوتیژی تیایدا ڕوو دەدات."


ئەو لێکۆڵەرە بۆ هەر یەکێک لەو پرسانە نموونەی بەرجەستە و وردی هێنایەوە و لە کۆتاییشدا لە لایەن ئامادەبوانەوە گفتوگۆی ورد لەو بارەیەوە کرا.