مەلا بەختیار و بەردەوامی زەنگە مەترسیدارەكان..

ڕاپۆرت 27/06/2021

"رێككەوتنە نێودەوڵەتی‌و هەرێمایەتییەكان،
ئازادی ئێستای باشورو خەباتی بەشەكانی تریش لەقاڵب دەدەن!"

راپۆرتی:  پاڵە ئاراس

دۆخەكە ئاڵۆزە، بەڵام نەتەوەیەكی بێ‌ ئەزموون نین، دۆخی ئاڵۆزمان نەدیبێت، بگرە خوێنمان زۆر رژاوەو خوێنی یەكتریشمان زۆر رشتووە! ئەگەر ئەم هەموو ئەزمونەی هەمانە لە(40-50) ساڵی رابردوودا، بۆ ئێستا‌و بۆ چارەسەری كێشەیەكی وەها (پارتی و پەكەكە) بەكاری نەهێنین، كەواتە ئەم هەموو ئەزموونە بۆچی كۆبۆتەوە لەلامان؟! بۆیە گوناهە دوای (50) ساڵ ئەزموونی شەڕی ناوخۆ، نەتوانین كێشەیەكی لۆكاڵی، هەر هۆكارێكی هەبێ‌، نەكەین بە دەرفەت بۆ چارەسەر، بۆ ئاشتەوایی..
ئەم تێڕوانینە، دیدی مەلا بەختیار، سیاسەتمەدارو رۆشنگەر، بۆ دۆخی پڕ ئاڵۆزیی‌و ئاشوبی ئێستای ناوچەكە، عیراق و ناوخۆی كوردستانیش رونتر دەكاتەوە.. ئەو، وەك یەكێك لەسەركردە سیاسی و ئەزموون دیدەكانی كوردستان، هەروەكو خۆی دەڵێت لە(13/7/2016)ەوە، لەكۆڕی (مەترسییەكانی دۆخی ئێستا: سازان یان ترازان) لەزانكۆی سلێمانی زەنگی مەترسییەكانی ئێستای عیراق‌و كوردستانی بەتایبەت لێداوەو رۆژ بەرۆژیش، دیاردەو دەركەوتەی نوێی بێ‌ تەمومژ دەردەكەون.
لەم راپۆرتەدا، دواهەمین شرۆڤەكانی مەلا بەختیار، سەبارەت بە ئەگەرەكان‌و ئاسۆی رووداوەكان، كە لەكۆبوونەوە‌و دیدارە جیاوازەكانیدا، لەم چەند هەفتەیەی دوایدا خستونیەتەڕوو، دەخەینە بەردیدە، بەتایبەت سیاسەت‌و پلانی نوێی هەرێمایەتی.
مەلا بەختیار باوەڕیوایە، كە لەم هەلومەرجەدا توركیا، ئێران‌و عیراقیش پلانیان هەیە! پیلانەكانیش روون‌و ئاشكران‌و بۆیە هەمووان هەوڵبدەن، ئەو پیلانانە بەهەر ئاراستەیەك بێت، سەرنەگرێت‌و جەختیشدەكاتەوە، كە: 
دەبێ‌ تێبگەین، كێشەی گەورەی نێوان هێزو لایەنەكان، پەكەكەو پارتیش لەئێستادا بەتایبەت چییە؟ بۆ ناتوانن لەگەڵ یەكتری كۆببنەوە؟ بۆ تێناگەن كە دەبێ‌ لەگەڵ یەكتر رێكبكەون؟!
ئەمەش وەك یەكێك لەئەرك‌و بەپرسیارێتی سەركردەی سیاسی دەزانێت‌و لەتێڕوانینی ئەویشدا (تەنیا زیرەكییەك كە لە سەركردەبووندا هەیە، ئەوەیە نەهێڵیت نەیار، هەڵەكانی بقۆزێتەوە!). 
كۆنگرەی ڤییەننا، یەكێك لەگرنگترین كۆبوونەوەو كۆنگرەكانی سەردەمەو چارەنوسسازە بۆ رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بەم باوەڕەوە، مەلا بەختیار، ئاماژە بۆ شكستی پرۆژەكانی رابردوو بۆ ناوچەكە دەكات‌و دەڵێت:
هەموو پرۆژەكانی ئەمریكا لەوەوبەر، لەسەردەمی (بوشی كوڕ) كە دەیوت: میحوەری شەڕ هەیە (ئێران، سوریاو عیراق)ن، شكستی خوارد! پرۆژەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی گەورە، بۆ دیموكراتیزەكردنی رۆژهەڵات، شكستیخوارد! بەهاری عەرەبی، هەر شكستیخوارد!
عەرەب بەرامبەر بە ئیسرائیل، شكستیخوارد! بۆیە ئێستا بەپێچەوانەوە بایانداوەتەوەو یەكەیەكە لەگەڵ ئیسرائیل، رێكدەكەون‌و ئەمەش گرنگە! باوەڕموایە نیوەی كێشەكان چارەسەر دەكەن‌و كاتیشی دەوێت تا گرنگییەكانی دەربكەوێ‌ رونبێتەوە. بەڵام لەئێستادا، ئەنجامەكەی بەشێوەیەكی تر دەبینین.
ئەگەر لەرابردوودا، ئیسرائیل بەدوژمنی سەرەكی زانرابێت، ئێستا ئەوە داپۆشراوە! هەروەك چۆن ماوەیەكیش ئێران دوژمنی سەرەكی بوو، بۆ ئەمریكا، بۆ سعودیەو بۆ هەندێك لەوڵاتانی دیكە، بەڵام ئێستا هاوكێشەكە گۆڕاوەو ئێران بووە بەمیحوەری سوڵح..! هەموو خەم‌و گرنگییەكی بایدن‌و ئیدارەكەی ئەوەیە كە لەبەرامبەر چین‌و رووسیا، لەگەڵ ئێران‌و ناوچەكە، سوڵحێكی تەواو بكات! بێگومان، ئێمە ئەم سوڵحە بەباشە دەزانین! چونكە هەموو رێگەكانی تر تاقیكرانەوەو شكستیانخوارد!
مەلا بەختیار، ددان بەوەشدا دەنێت، كە: دەزانرێت ئێران لەكوردستاندا، لەهەموو لایەك زیاتر، دوژمنایەتی یەكێتی كردووە! ساڵی (1979) ئەوكاتەی ئیمام خومەینی هاتە سەر حوكم، تا ساڵی (1986) ئێران دژومنایەتی یەكێتی كردووە! هەروەها لەساڵی (1993 بۆ 1995) دیسانەوە ئێران دوژمنایەتی یەكێتی كردەوەو هەڵەبجەشی لەدەسەڵاتی یەكێتی دابڕی و تەسلیمی ئیسلامییەكانی كرد! بەڵام لەسەرەنجامدا، ئێران پێگەیەكی جیۆپۆلەتیكی نەگۆڕە. سنوریشی لەگەڵ ناوچەكانی یەكێتیدا (650) كلیۆمەترە. هەربۆیە ئەو سوڵحە لەرۆژهەڵاتی ناوەڕاست، تاڕادەیەكی بەرچاو باشە، بەڵام نایشارینەوە، كە لەبەرامبەریشیدا نیگەرانین كە لەسەر مافە دیموكراسیی و ئازادییەكانی نەتەوەی كوردو نەتەوەكانی تریش، هەر سوڵح‌و رێككەوتنێك بكرێت.
عەرەب، قسەیەكی هەیە دەڵێت: (حەزی لێدەكات‌و شەرمیش دەكات!) ئێرانیش حەزی لێدەكات‌و بەدڵی خۆی دەیەوێ‌ رێكبكەوێت!
هەربۆیە دەیەوێت وای نیشانبدات كە لەپێگەی هێزەوە رێكدەكەوێت، هەروەكو شرۆڤەكار‌و چاودێرانی ئۆرۆپا‌و دونیاش رایان وایە‌و ئاسۆكەشی وا دێتە بەرچاو، كە بەرەو رێككەوتن دەڕۆن. هەروەك ئێران خۆیشی نایشارێتەوە كە بەرەو رێككەوتن دەڕوات.
هاوكات رای چاودێران‌و ئێمەش هەروایە، لەگەڵ ئێران رێككەوتن نەكرێت، نە بەرەی حوسییەكان، نە ناو عیراق، نە سوریا‌و لوبنانیش ئارام نابێت، كۆدی هەموو ئەم وڵاتانە لەلای ئێرانە..!
هاوكات لەپاڵ ئەو روانگەیەشی كە عیراق، لەدۆخێكی نالەباردا رۆژگارەكانی خۆی بەڕێدەكات‌و مەترسی گەورە هەیە، مەلا بەختیار، مەترسییەكی دیكەش دەخاتەڕوو، كە پەیوەستە بە دەرئەنجامی رێكەوتنی دەوڵەتە گەورەكان‌و ئێران‌و رونیدەكاتەوە: ئەوكاتەی ئەو رێككەوتنە روودەدات‌و ئێران دڵنیادەبێت لەكزبوون‌و نەمانی ئەو فشارانەی لەسەریەتی، لەلایەن رۆژئاواو ئەمریكاوە، هەروەها كە نەوتەكەی بەڕەسمی دەڕوات‌و بازاڕەكانی دەبوژێنەوە، گەمارۆی لەسەر هەڵدەگیرێت‌و مەترسییەكانی سعودیە، ئیسرائیل‌و ئەمریكا دەڕەوێنەوە، ئەوكاتە ئێران، كۆنتڕۆڵەكانی لەسەر عیراق، یەمەن، لوبنان‌و سوریا كەمدەكاتەوە! چونكە ئێران هەتا نەگاتە سوڵح‌و دەستكەوتەكانی بەدینەهێنێت، هیچكام لەو وڵاتانە سەقامگیرنابن! بگرە ئەم دۆخە نالەبار‌و ناسەقامگیرە هەر دەمێنێت. هەروەك بۆ سەلماندنی تێڕوانینەكەشی نمونەی ئەو (11) موشەك دەهێنێتەوە كە لەم رۆژانەداو لەكاتی بەڕێوەچوونی كۆبوونەوەكانی ڤییەنا، لەیەمەنەوە ئاراستەی سعودیە كراوەو هاوكات لەعیراقیش، سێ‌ چوار موشەك ئاراستەی سەربازگەی (عین الاسد) كراوە‌و ئەمەش بەواتای: دۆستەكانی ئێران، لەملا فشار دەبەن‌و لەولاش وەكو ئەوەی هیچ رووینەدابێت، گفتوگۆ دەكرێ‌!
باوەڕیشوایە كە: هەموو فشارەكانیش بۆ ئەوەیە كە رێككەوتنەكان بەشێوەیەكبێت، ئێران تیایدا بەسەركەوتوویی بێتەدەرەوە. هەربۆیە لەپێگەی هێزیشەوە گفتوگۆ دەكات‌و هەر ئەوەش بە ئەمریكا‌و هەمووان دەڵێت: هەرچیی بەرژەوەندییەكتان لەرۆژهەڵات‌و كەنداو هەیە، لەژێر رەحمەتی كاتیۆشاكانمدایە! رێككدەكەوین‌و دەستكەوتەكانم دەدەیتێ‌، موشەكەكان بێدەنگ دەبن، رێككناكەوین و دەستكەوتكانم وەرناگرم، ئەوا موشەكەكان زۆرتر دەبن‌و بەرژەوەندییەكانتان زیانی زۆرتری بەردەكەوێ‌! بەزمانی ماتماتیكیش، یەك و یەك هەردەكاتە دوو..!
ئەگەرەكانی دوای رێككەوتنی ئێرانیش، كە ئێران دەكاتە میحوەری سوڵح، بەشێكی تری شرۆڤەكانی مەلا بەختیارە، كە تیایدا رونیدەكاتەوە: 
كاتێك عەرەب ‌و ئیسرائیل رێكدەكەون، عەرەب چ كێشەیەكی هەیە؟ كێشەكەی ئیرانە! بەڵام ئەگەر ئێران لەگەڵ رۆژئاواو ئەمریكا رێكبكەوێت، ئەوا ئێران دەبێ‌ بەمیحوەرو پێشەنگی ئاشتەوایی لەرۆژهەڵاتی ناوەڕاست..كاتێكیش ئێران دەبێ‌ بەمیحوەری سوڵح، واتا:زۆربەی مەرجەكانی ئێران قبوڵدەكەن! ئێرانیش وڵاتانی دیكەی ناوچەكە نییە، بەڵكو حەوت وڵاتە، لەناو یەك دەوڵەتدا! كەواتە پرسیارەكە ئەوەیە: ئەگەر ئێران بوو بەمیحوەر، رۆژئاواو ئەمریكا لەگەڵیدا رێككەوتن، ئەوكاتە چی دەبێت؟!
پێشئەوەی وەڵامی ئەم پرسیارە بداتەوە، مەلا بەختیار، ئەوەمان بەبیر دێنێتەوە، كە لەكۆڕێكی لەكەلار، پێش (26)رۆژ لەهاتنی داعش، ئاماژەی بۆ ئەوەكردووە، كە: داعش دێتە ناوچەكەو بە تەواویش هەمووی تێكدەدات! ئەگەرچی ئەوكاتە یەك دوو كەس، لەكۆڕەكەدا وا لێكیاندایەوە كە مەلا بەختیار، دەیەوێ‌ بیانترسێنێت‌و هانیاندەدات لەدەنگداندا، دەنگ بەیەكێتی بدەن! بەڵام مەلا بەختیار، وا وەڵامیدانەوە كە نایەوێ‌ ترسیان لەلا دروست بكات، بەڵكو مەبەستێتی لەهاتنی ئەو دوژمنە نوێیە، وریایان بكاتەوە.
دەشڵێت: هەر ئەوكاتە، قسەیەكی دیكەشم كردووە ئێستاش چەند بارەی دەكەمەوە: ئەگەر هاوپەیمانی ناتۆ لەئەفغانستان بكشێتەوە، ئەوا شەپۆلێكی نوێ‌ و مەترسی تیرۆر، جارێكی تر لەڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، دەبوژێتەوەو زیاد دەكات! ئەوەتا ئێستا ناتۆ دەكشێتەوە.
لێرەدا، بە وەبیرهێنانەوەی ئەو نمونانە، مەلا بەختیار، وەڵامی پرسیارەكە دەداتەوە، كە: ئەگەر ئێران سوڵح بكات‌و دۆستەكانی لەملاو لەولا، كەمێك ئارام بكاتەوە، چی روودەدات؟‌و دەڵێت:
لەسیاسەتدا هەمیشە، ئەوە گرنگ نییە چی دەڵێیت؟ بەڵكو ئەوە گرنگە كە چی پێشبینی دەكەیت؟! ماشەڵڵا حزبەكانیش سەركردەیان زۆرە، بەڵام بڕوا بكەن زۆربەیان نازانن دوێنێ‌ چی روویداوە، نەك نازانن سبەینێ‌ چی روودەدات؟! هەربۆیە جیاوازی سەركردە لەگەڵ خەڵكی تر ئەوەیە، وەكو كوردیش هەر وا دەڵێت، كە: سەركردە، واتا (سەری- كردە)، چونكە هەموو سەرێك، كردە نییە‌و لەناو سەرانیشدا نییە؟ سەری كردە ئەو سەركردەیەیە كە دەزانێ‌، شەش مانگ، یا ساڵێكی تر بەگشتی چی روودەدات! نەك بەتەواویی‌و بەوردیی، پێشبینیدەكات كە رووداوەكان بەچ لایەكدا دەشكێنەوەو چی روودەدات! كەواتە ئەزمون بۆ چییە، ئەگەر نەزانرێ‌ ساڵێكی تر چی روودەدات!
هەربۆیە باوەڕی خۆی نیشاندەدات، كە: ئێران ببێ‌ بەمیحوەری سوڵح، ئەوا ئێران، توركیا، سوریا‌و عیراق، پێویستیان بەسەقامگیریی‌و بەئارامی دەبێت. هەركاتێكیش ئێران سوڵح‌و رێككەوتنەكە لەگەڵ رۆژئاواو ئەمریكا تەواو بكات، دەوڵەتانی هەرێمایەتی هەموویان ئامادەدەبن، لەگەڵ دەوڵەتە گەورەكانی دونیا رێكبكەون‌و رێكیشدەكەون! ئەوكاتەش بەشێكی رێككەوتنەكەیان لەسەر حسابی، خەباتی دیموكراسی، ئازادی، مەدەنی گەلانی وەكو كورد دەبێت!. 
مەلا بەختیار، ئەمەش بەمایەی ئەوە دەزانێت، كە مەترسی گەورە سەبارەت بەكوردستان بەڕێوەیە‌و جگە لەبابەتی كۆڕەكەی زانكۆی سلێمانی، هەمان خوێندنەوە بە بەردەوامی لەساڵ و دوو ساڵ لەمەوبەریش، لەكۆڕو كۆبوونەوەو راگەیاندنەكانیشدا راگەیاندۆتەوە، تەنانەت رۆژی (20/8) ساڵی پاریش، لەهۆڵی شەهید ئازاد هەورامی لەناوەندی رۆشنگەری چاودێر، بەئامادەبوونی سەرجەم مێدیاكانی كوردستان‌و لەكۆڕێكی دیكەدا، هەمان ئەومەترسیانەی راگەیاندۆتەوە.
سەرەڕای دووبارە راگەیاندنی ئاستی مەترسییەكان، بەڵام هێشتا زۆربوون ئەوانەی باوەڕیان نەدەكرد، تا ئەو كاتەی نوێنەری نەتەوە یەكگرتووەكان، خانم (بلاسخارت) لە كۆنفرانسی یەكڕیزیی‌و دەستور، لەهەولێر، مەترسییەكەی بێ‌ پەردە خستە بەرچاوو بەهەمووانی وت: ئەگەر كێشەكانی خۆتان چارەسەر نەكەن، وا مەزانن ئەم ناوچەی ئۆتۆنۆمییەی هەتانە، وەكو خۆی دەمێنێتەوە! ئێستاش كە وڵاتانی رۆژئاواو ئێران رێككەوتن، ئەوا رۆژئاوا پێویستیان بە وڵاتانی هەرێمایەتییە، بۆ؟ چونكە وڵاتانی هەرێمایەتی و ئێمە، جەمسەری كێشەكەین كە ئێران، عیراق‌و توركیان. رۆژهەڵاتی ناوەڕاستیش هەر بەهۆی كێشەكانی ئەمانەوەیە سەقامگیر نابێت..! كوردیش، بەدرێژایی مێژوو قوربانی دەستی رێككەوتنە نێودەوڵەتییەكان بووە!
مەلا بەختیار، دوورتر دەڕوات‌و لاپەڕەكانی سەدەكانی حەڤدەهەم و هەژدەهەم هەڵداتەوە، كە: لەڕێككەوتننامەی زەهاوی یەك و دوو، لەئەرز روومەوە، هەتا دەگاتە سایكس پیكۆ، هاوپەیمانێتی بەغداد، جەزائیرو هەموو ئەوانی تریش، كورد بە بەردەوامی قوربانی ئەو رێكەوتننامانە بووە‌و جەختیشدەكاتەوە: 
ئەمجارەش، بەدڵنیاییەوە هەر رێككەوتنێكی نێودەوڵەتی‌و هەرێمایەتی، ئەگەرچی راستە وەكو رابردوو نابێ‌! بەڵام ئەم ئازادییەی ئێستا لەباشوور هەمانە‌و بەخەباتی بەشەكانی تری كوردستانیشەوە، هەمووی لەقاڵب دەدەن!