ڕیتا … عاشقم بە !

رۆشنبیری 17/07/2024

 

قەسیدەی: مەحمود دەروێش 
و: جەمال غەمبار

  ئێواران ، لە ئەسینا
مانگ و گۆرانی دەشارینەوە و
یاسەمینێک داڵدە دەدەین . 
باڵکۆنەکان پێیان گوتین : 
نە دەستەسڕەکەی ئەو دێت و
نە مەیلێکیشی !
  نە رێگەوبانیش
سۆز دەکەنە پیشەی خۆیان !
بنوو ! ئێرە پڕ بووە لە پۆلیس
بە قەد ژمارەی دار زەیتوون
پۆلیس ڕژاونەتە ئێرە !
   بە ئەسینادا وەربوون . 
لە خەونێدا ، خەیاڵ ئاوێزانت دەبێت .
لێم دوور  دەکەویتەوە و
دەبیتە نەیاری زەمین
وەک کازیوەیەکی گۆرانیبێژ 
کڵپە دەکەیت و
دەستەکانی منیش 
بە کۆت و پێوەندەوەن. 
«سەنتوورەکەم» لێم دوورە
وەک جەستەی تۆ                        
لە بەیتەکانی سترانبێژێکدا !
ڕیتا !
بۆ ئەوەی مەیلی ئەم زیندانییە هەڵوەرێت 
عاشقم بە و ، 
لە ئەسینا
وەک عەتری یاسەمین بمرە !        
خۆشەویستیی قەدەغەیە  ..
ئەوەتانێ پۆلیس و 
قەدەری کۆن ، 
هەردووک لێرەن .
    گەر عیشقی خۆت
بۆ چاوە رەشەکان بەیان بکەیت                                    
بتەکان هاڕە دەکەن . 
ڕێگر و چەتەکان
لە کەمیندان بۆ هەر ژنێکی عاشق .
+ ئەسینا .. هۆ ئەسینا .. 
خانزادەکەی من لە کوێیە ؟
  - ئەوەتانێ لەسەر چەقۆ سەما دەکات 
جەستەی ئەو 
سەرزەمینێکی دێرینە . 
خەمیشی ، دوو ڕوخساری هەیە : 
یەکیان ڕوخسارێکی وشکەڵاتوو 
بۆ رابوردوو یاخیی دەبێت . 
ڕوخسارێکیشیان نوقمی شەوەزەنگی تاوانە . 
خۆشەویستییش قەدەغەیە ،
ئەوەتا پۆلیس لێرەیە و ، 
یۆنانیش ژنە عاشقێکی هەتیوە ! 
لە خەونێدا ، 
خەیاڵ ئاوێزانت دەبێت .
گۆرانیبێژ
لە پەنجەرەکان یاخی دەبێ و ، 
خۆرنشینیش لەجەستەی سووتاوی تۆ بەرز دەبێتەوە 
جەستەیەک کە زوخاڵ و سووتاوە بە کۆت و بەند و
بە هەوا و هەوەس و ، بە زەمەنێکی پیسکە ! 
بنوو ، لەسەر خەونی من بنوو ! 
چاوانت لە بێدەنگیی مندا ون بوون .
جەستەشت شەڵاڵ بووە بە وەرزی هاوین و مردنێکی گەش . 
لەوسەری دونیا ئاوێزانت دەبم
ئەو دەمەی پڕ پڕ بە مەحاڵ دوور دەکەویتەوە . 
ڕیتا !
بۆ ئەوەی مەیلی ئەم زیندانییە هەڵوەرێت 
عاشقم بە و ، 
لە ئەسینا
وەک عەتری یاسەمین بمرە !                    
مەنفاکەی من : ئەو جوتیارانەن 
کە  لە نێو زوبانی دڵتەنگیی مندا زیندانیین!                            
مەنفاکەی من :
وەردیانی زیندانەکانن 
کە لە نێو دەنگی من و لە نەغمەی ڕوبابەدا نەفی کراون .              
مەنفاکەی من : 
جەژنە مۆمیاکراوەکانن .
خۆرێکیشە لە نووسیندا !
مەنفاکەی من : 
ئەو ژنە عاشقەیە کراسی خۆشەویستەکەی 
بە کلکەی هەورێکدا هەڵدەخات ! 
مەنفاکەی من : 
هەموو نەخشەکانی دونیا و کۆتایی دڵتەنگییە ! 
لە خەونێدا باسکت دەبینم خۆرێکی دێرینی هەڵگرتووە !      
مردووەکان چ ڕەنگێکیان نییە ،
کەچی وەک درەختەکانی باخچە
دەیانبینم شەڕیانە لەسەر تۆ !
تۆش بەو ئەفسانانە ئاوێزانیان بە 
کە حەقیقەتیان خستۆتەوە ! 
هەتا منیش 
هەنجەتم بۆ مەنفا هەبێ و ،
سەنگەرم قایم کەم و  بەردەوام بم لە گەڕان
بە دووی نهێنیی باووباپیرانم و ، 
بە دووی
ئەو یەکەمین تەرمەی سنوورەکانی مەحاڵی بەزاند .
لە خەونێدا باسکت دەبینم خۆرێکی دێرینی هەڵگرتووە ! 
ئەزیش ، 
خۆمم لە هەنگاوەکانی ئەم ڕەزمەدا بیرچۆتەوە             
یەک لە سێ بەشی خۆم لە زیندانێ تووند کراوە
دوو بەشەکەی تریشم لە نێو گیای باخچەکەدایە.
ڕیتا !
بۆ ئەوەی مەیلی ئەم زیندانییە هەڵوەرێت 
عاشقم بە و ، 
لە ئەسینا
وەک عەتری یاسەمین بمرە !       
خەم بۆتە شووناسی یۆنان !
یۆنان بە دووی منداڵیی خۆیدا وێڵە و
نایدۆزێتەوە .
ئەوەتانێ ، ستوونی پەیکەرەکان هەرەس دێنن
قەشەنگترینی سوارەکان خۆ دەکوژن .
عاشقان بە نێر و مێیانەوە لە هەڕەتی جوانییاندا
دەست لێک بەردەدەن . 
هۆ پۆلیس ! تۆش لێم گەڕێ بە خەمی خۆمەوە بتلێمەوە .
نیوەی ڕێگا وێستگەی منە و ،
خۆشەویستەکەشم جوانترین مێینەی کوژراوە . 
+ دەڵێیت چیی ؟
دەتەوێ تەرمەکەیت  ڕادەستکەم ؟
بۆچی ؟
بۆ  ئەوەی بیخەیتە سەر سفرەوخوانی خەلیفە ؟
کێ گوتی تۆ گەورەی منیت ؟
کێ  گوتی ؛ 
خۆشەویستیی قەدەغەیە و؟
خوداوەندەکانیش لە پارلەماندان ؟
ئەی کێ گوتی ؛
سەماکردنی مەستانەی ئێمە
ساتە کورتەکانی پشوودانی تۆ  دەشێوێنێت ؟
خەم بۆتە شووناسی یۆنان !
یۆنان بە دووی منداڵیی خۆیدا وێڵە و
نایدۆزێتەوە .
لە یۆنان ، پۆلیس ، 
تەنانەت دڵتەنگییش دەستبەسەر  دەکات !
تەنانەت فرمێسکی چاوی بە کل ڕێژراویش ! 
لە خەونێدا ، چاوە ڕەشەکان گەورەتر دەبن
کۆت و پێوەند هەڵدەلەرزن 
  تەدارەکی شەو  ساز دەکرێ .                                              
  قەسیدەش 
بە خەیاڵی خاکئامێزی خۆیەوە  دادەگیرسێت ،
خەیاڵ بۆ پێشەوەی دەبات
بە زەبری باڵەکانی بیروباوەڕ  دەیبات و
منیش تۆ دەبینم لێم دوور دەکەویەوە !
ئۆه .. بەرەو ئاسۆی خوداوەندێکی تر 
لێم نزیک دەبیتەوە !
گەرچی دەستەکانیشم بە کۆت و پێوەندەوەن
کەچی ئەز هەمیشە سەنتوورە دوورەکەم و
جەستەی تۆ دەلاوێنم ..
ئەو دەم یۆنان لەدایک دەبێ ..
گۆرانییەکان گوڵ دەگرن ..
زەیتون گەنج دەبێتەوە ..
ئەو دەم ، بروسکە بە نیشتمانەکەمدا
بێ ترس تێدەپەڕێت .
ئەو دەم ، 
دوو عاشقیش منداڵ دەبنەوە .
ڕیتا !
بۆ ئەوەی مەیلی ئەم زیندانییە هەڵوەرێت 
عاشقم بە و ، 
لە ئەسینا
وەک عەتری یاسەمین بمرە !      

————————————————
سەرچاوە : aldiwan.net 

سەرنجی وەرگێڕ : 
ڕیتا ، ئەو کچە جولەکەیە بوو لەگەڵ م . دەروێش لە ئاهەنگێکی حزبی کۆمۆنیستی ئیسرائیلدا یەکتریان ناسی و دواتر  عاشقی یەکتر بوون . دواجار  بەهۆی جەنگی خوێناویی نێوان فەلەستین و ئیسرائیل ، بە تایبەت شەڕی حوزەیرانی 1967 کە بە (نسکۆی حوزەیران ) ناسراوە ، دەستبەرداری ئەو عیشقەیان بوون . 

م. دەروێش ئەم قەسیدەیەی لە (ئەسینا) ی پێتەختی وڵاتی یۆنان نووسیوە . ئەوێ دەمێ ،  لەوێ ، لە سایەی کەیسی پەناهەندەییدا و لە کۆلیتەکانی دڵەراوکێ و بێ وڵاتیدا ژیانی بەسەر بردووە . 
لە تەرجەمەکردنی ئەم شاکارەی م . دەروێشدا ، هەوڵم داوە بە دوور لە تەرجەمەی حەرفیی و ، ئەوەندەی پێم کرابێت ڕوانینەکانی شاعیر بخەمە بەر زەینی خوێندەواری کورد .