چارەسەری تەنگژەکانی هەرێم لەتونی باباوە، ئەی یەکێتی لە کوێدایە؟

سامان سنجاوی 08/07/2020


هەرێمی کوردستان لە دۆخێکی دژواردایە، لەسەرەوە تورکیا هێدی هێدی چەند بۆی بلوێ دێتە پێش، تورکیا بەبەرنامەیەکی ستراتیژی، لە هەوڵی بەش بەش کردنی رۆژئاواوو باشوری کوردستاندایە، یەکەم جار لە جەرابلوس، دواتر لە عەفرین و سەرێکانی، لە پێشدا زۆر هەوڵیدا بچێتە شەنگال و لە تلعفەر جێگیر بوو، لە خواکوڕک و برادۆست لە هەوڵی پێشڕەویدایەو بنکە جێگیر دەکات، ئێستاش لە ناوچەکانی زاخۆ و هەفتانین لە شەڕو پاوانکردن و مانەوەیە، ئەمە جگەلەوەی ساڵەهایە لە بەشێکی بادینان بنکەی هەیە، بەرنامەی دوور مەودای کەرکوک و ناوچەکانی تورکمان نشینە هەتا نزیکی خانەقین، بنکەی سەربازی و هەوڵگری و میلیشای تورکمانی تیایاندا دابمەزرێنێت.
ئەوەی دەبیندرێت، کازمی سەرۆک وەزیرانی عیراق پاڵپشتی باشی لە ئەمریکاوە هەیە، ئەمریکاش بۆ لاوازکردنی ئێران لە عیراق پێویستی بە تورکیاش هەیە، تورکیا، لەناو سونەو لایەنە ئیسلامیەکان و هەرێمی کوردستانیش رۆڵی هەیە. هاتنی هاکان فیدانیش بەشیک بوو لە داواکاری و بەرنامەکانی تورکیا بۆ هەرێمی کوردستان و عیراق.
لە رۆژهەڵاتەوە، ئێران جموجۆڵی سەربازی هەیە، بەڵام دۆخی ئێران لەبار نیە پێشڕەوی لە ناوچە سنورییەکاندا بکات، بەهۆی کێشەکانی و گەمارۆی ئەمریکا لەسەری ، لەناو عیراقیش، ئێران لە پاشەکشەدایە، بۆ ئێران ئەم دۆخە لە عیراق قوڕسە، چونکە جگە لە عیراق کاریگەری لەسەر سوریا و لوبنان.. دادەنێت، بۆیە ئێران پێویستی بە هەژاندنی باڵانسە لەعیراق، دەکرێت بۆ ئەو باڵانسە سود لە حزبەکان وحکومەتی هەرێمی کوردستان وەربگرێت؛ چونکە بەم هەژاندنە رێگری لە بەهێزبونی بەرەی ئەمریکا لە عیراق دەکات.
لەم بارودۆخەدا، هەرێمی کوردستان، گەمارۆیی سیاسی، دارایی و ئابوری، سەربازی، کشتوکاڵ.. هتد، دراوە، سەرباری گەمارۆی کۆرۆناو باری تەندروستی و دۆخی نەخۆشخانەکان، هەرێمی کوردستانیان دوچاری تەنکژەیەکی گەورە کردوە، هەرێم توانای ئاڵنگاریکردنی ئەم دۆخەی لەدەست پارتی دیموکراتی کوردستان قەتیس کراوە؛ دۆسێی نەوت بە تاپۆ پارتی مۆنۆپۆڵی کردوە، پارتی نەدەتوانێ لە رێکەوتنی پەنجا ساڵی لەگەڵ تورکیا بێتەدەر نە دەشیەوێت ئەم کارە بکات. چەند جارێک کەسی یەکەمی یەکێتی لە حکومەتی هەرێمی کوردستان بەڕێز قوباد تاڵەبانی وەک وەفدی هەرێم بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان هەرێم و حکومەتی فیدڕاڵی، چونەتە بەغدا، لەبەرانبەردا یەک جار بەڕێز نێچیرڤان بارزانی چۆتە بەغدا، بەپێی هەواڵەکان دەرکەوت نەچونی بۆ بەغدا باشتر بوو لە چونی، ئەی دەبێ بپرسین بۆ هەتا ئێستا بەڕێز مەسرور بارزانی نەچۆتە بەغدا؟ ئایا پارتی دەیەوێت کات بەڕێبکات؟ ئەگەر وایە بۆ هەموو ئەو ماندوو بونە بە نوێنەری یەکێتی لە حکومەت و بە یەکێتی دەکەن؟!
کە پارتی دیموکراتی کوردستان بێباکە لە چارەسەرکردنی ئەم دۆخە، ئەی یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان بۆ؟ ئایا هەڵومەرج و بژێوی ژیان و ئاستی هۆشیاری و شێوازی حوکمڕانی یەکێتی وەک ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی پارتی وایە؟ بێگومان نەخێر، رۆژانە لە سلێمانی و شارەکانی ژێر دەسەڵاتی یەکێتی خۆنیشاندان و ناڕەزایی هەیە، خەڵک تین و تاوی نەبونی هەراسانی کردون، بە ئازادی دێنە سەرشەقام، بەڵام لە سنوری دەسەڵاتی پارتی کۆنترۆڵی ئازادییەکان بە سویجە بەپیی پێویستی باردۆخ کەم و زیاد دەکرێت.
یەکێتی، هەتا کەی بە بێدەنگی درێژە بەم دۆخە مۆنۆپۆڵەی پارتی دەدات؟ ئەی ئەو گەمارۆیەی سەرۆک وەزیرانی عیراق و تورکیا بەیەکەوە لەسەر هەرێم، چۆن مێزەکە بەسەر رێکەوتنی پەنجا ساڵی و بەسەر گەمارۆی سەرۆک وەزیرانی عیراق قەڵپ دەکرێتەوە؟ ئەگەر بۆ ئەم بێ ئیرادەکردنەی تورکیا و عیراق لەسەر هەرێم، بۆ پارتی بەرژەوەندی لە ئیرادە گرنگ تربێت، ئەی بۆ یەکێتی ؟
چونکە ئەوەی سەرۆک وەزیرانی عیراق، بەڕێوبردنی یارییەکی گەورەیە، ئەم گەمانە، عیراق دوچاری دۆخێکی خراپتر لە ئێستادا دەکات، چونکە بەڕێوبردنی لەتوانای بەڕێز کازمی گەورەترە، هەروا سانا نیە، ئێران لە عیراق دەربکرێت، لەناو ئەو گێژاوەشدا، بەرەنگاربونەوەی گەندەڵی لە عیراقدا ئەستەمە، ئەگەر سەرۆک وەزیرانی عیراق چەند هەنگاوێک هاتبێتە پێش، ئەمە مانای سەرکەوتن نیە، ئایندەیەکی قورس لەپێشیدایە، لەلایەک گەمارۆدانی هەرێمی کوردستان بۆ رێکنەکەوتن، لەلایەکیش ئاڵنگاری هێزو لایەنە شیعیەکان و لەلاکەیتریشدا بەهێزکردنەوەی سونە لەلایەن وڵاتان؛ لەسەر سەرۆک وەزیران گرانە.
ئەی یەکێتی بە سلێمانی لەناو حکومەتی هەرێم چی لەبەرانبەر پارتی بۆ چونە ناو گۆڕەپانی سیاسی بۆ دەکرێت؟ ئەوەی دەکرێت، هەر وەک ئەوە وایە کە خەڵکی سنوری فەڕمانڕەوایی یەکێتی دێنە سەرشەقام بۆ داواکارییەکانیان لە حکومەتی هەرێم، حکومەتیش لە هەولێر، نەبای دی بێ نەباران، با بۆ خۆیان چی دەکەن بیکەن با هەڵپەڕن! کاریگەری نیە، چونکە چنگی بەڕیوبردنی سیاسەت لەدەست پارتی دایە.
درێژەکێشانی ئەم بارودۆخە گران لەسەر یەکێتی و جەماوەری یەکێتی دەکەوێت، دەبێ یەکێتی زووبەزوو ئەم دۆخەی ئارامبکاتەوە، یەکێتی دەتوانێ چ رۆڵێک بۆ گەیشتن بە چنگی بەڕێوبردنی سیاسەتی هەرێم بنێت، کە بەهەنگاوی خێرا لە دۆخی خێرای ئاڵوگۆڕ لە عیراق، یەکێتی بچێتە پێشەوە، یەکێتی، یا دەبێت لە حکومەت بکشێتەوە، یانیش لە هەولێرەوە بارودۆخەکە بگۆڕێت، یان ئەو کەرکوکەی کە ئێران لە دەسەلاتی یەکێتی وەرگرتەوە و دایە حشدی شەعبی (ئەو حشدی شەعبیەی لە حکومەتی بەغدا بەرەو ڕاونان دەبرێندرێن) یەکێتی کەرکوک بەدەستبهێنێتەوە، بە بەدەستهێنانەوەی کەرکوک، هاوکێشەی سیاسی.. لەبەرانبەر تورکیا، عیراق و پارتی دیموکراتی کوردستان، دەگۆڕێت، راستکردنەوەی باڵانس لە کەرکوکە چی دەکرێت لەگەڵ هەر وڵاتێک، گرنگ رزگارکردنی کەرکوکە، چونکە کلیلی چارەسەرکردنی کێشەکان فەقەت کەرکوکە.