پرۆژەكەی مەلا بەختیار، لەودیو بینینە باوەكانەوە
دوای چەندین مانگ ئارامگرتن و خوێندنەوەی بەردەوامی رووداوەكان، پێشهاتەكانی بارودۆخی ناوخۆی حزب، بەهەموو ئاست و ئاڕاستەكانیەوە، ئا لەو هەلومەرجەدا. پرۆژەی (هەڵسەنگاندنێكی رەخنەیی) و (گەڵاڵەی قۆناغەكە)، لەلایەن بەڕێز مەلا بەختیار، لەپرێس كۆنفرانسێكدا بە ئامادەبوونی سەدان روناكبیر و كادری یەكێتی و زیاتر لە 30 كەناڵی ناوخۆیی و عەرەبی، رادەگەیەنرێت.
دیارە ئەم رووداوە، یەكەمینجارە لەلایەن لێپرسراوێكی باڵای ناو خودی یەكێتییەوە روودەدات. پرۆژەیەكی لەمجۆرە و بەدیدێكی لێپرسراوانە و مەسئولانە، بۆ سەرلەبەری پیاچوونەوە بە هەرەم و پێكهاتەی ی.ن.ك نوسرابێت، بێگومان مشتومڕ هەڵدەگرێت، چونكە شۆڕبونەوەكانی پرۆژەكە هەموو جومگە بنچینەییەكانی ژیانی حزب و پێكهاتەی حزب و فیكری حزب و ئێستا و داهاتووی حزبی گرتۆتە خۆی.
هیچ پرۆژەیەك نییە كە قابیلی رەخنە و هەڵسەنگاندن و باری سەرنجی جیاواز نەبێت. بەداخەوە، سەبارەت بە مانیفێستی "هەڵسەنگاندنێكی رەخنەگرانە" ئەوەی چاوەڕوانم نەدەكرد ئەو سادەیی بینینەی هەندێ لە نوسەران و كادیرانی خۆمان بوو. مەبەستم، زۆربەی وەڵامەكان، وەڵامن لەبری كارەكتەری تر، هێندە شۆڕبونەوە نییە بۆ خودی پرۆژەكە. بۆیە لەودیوی دیوە سیاسییەكە، هەڵسەنگاندنی ئەو كارەكتەرە سیاسییانەی لە قۆناغە جیاجیاكاندا ئازاریان بە خودی یەكێتی گەیاندووە، یاخود بەشێك بوون لەو بارودۆخە سیاسییە خراپەی كە ئێستا بەسەر یەكێتیدا هاتووە. نەهاتوون بە شێوەیەكی بابەتی و لۆژیك ئامێز، لایەنە فیكری و یاخود ئەو چەمكانەی لەچوارچێوەی مەسەلە مەعریفییەكان، ئابورییەكان، ئایندە و ئایندەبینی یەكێتی بۆ سۆسیال دیموكرات (ئەگەر بڕوامان پێیەتی!) كە بەداخەوە لە ژیانی سیاسی ناو خودی ئۆرگانەكانماندا پیادەی ناكەین.
ئەوەی لەم پرۆژەیەدا، كە دەمەوێت بیكەم بە هێڵی بنچینەیی بۆ ئایندەی حزب، ئەو هێڵە فیكرییانەیە كە كاك بەختیار خستونیەتەڕوو، خوێنەری هۆشیار دەتوانێت بیاندۆزێتەوە، هەر بۆنمونە سەبارەت بە بەرنامەی ئابووری، كە لە پرۆژەكەدا وەك دەستپێك هێمای بۆ كراوە. كە ئەمە جەوهەری سەردەم و تێگەیشتنی قۆناغە. نەك تەنیا بۆ حزب، بەڵكو دەبێت حكومەتی هەرێمی كوردستانیش لە ئاستی ئەم پرۆژە رەخنەئامێزەدا بێتە دەنگ، بەتایبەتیش ئەو خاڵە گرنگانەی كە راستەوخۆ پەیوەستن بە ژێرخانی ئابووریەوە. بێگومان پرۆژەكە جومگەكانی وەك كەسێكی شارەزا لە بواری ئابووریناسیدا خستۆتەڕوو، خۆشمان دەزانین مەسەلە ئابوورییەكان دینامیكیەتی هەموو جومگەكانی ژیانە، خاڵێكی گرنگی دیكە هەر لەم ئاڕاستە رەخنەییەدا، ونبوونی پرەنسیپی حزبایەتییە، ئەمیش لە روانگە فیكرییەكانی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستانەوە، بەداخەوە لە چەند ساڵی رابردوودا، جگە لە هەندێ ناوەندی كەمدەرامەتی جیاجیا نەبێت، گرنگی ئەم لایەنانە ون بوو. بۆیە لە پرۆژەكەی مەلا بەختیاردا هەڵوەستەیەكی بابەتی بۆ ئەم لایەنە كراوە و دەڵێت: "داخوازیی شەخصی جێگەی بەرنامەی پەروەردەكردنی ئەرك و راپەڕاندنی گرتۆتەوەو هەروەها جیاوازیی لەنێوان دڵسۆز و هەلپەرست، خاوەن پرەنسیپ و بێ پرەنسیپ، مۆراڵ و رێزی هەڤاڵ ئەوەندە كاڵ بۆتەوە، نەبێتەوە". لەنێو خودی ئەم خاڵە جەوهەرییانەدا، دەگەینە ئەم ئاڕاستانە:
ماوەی چەند ساڵە دەرگای بەشێك لە پەیمانگای كادیرانی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان داخراوە بە پاساوی بێ بنەما و بیانوی قەیرانی دارایی. ئەمە لەكاتێكدایە ئەو پەیمانگایانە جەوهەری فیكر و ئێستا و ئایندەی حزبەكەن. لەچوارچێوەیەكی ئەبستمۆلۆژی و ئیدارەی كاری ئۆرگانی كارەكانی خۆی بۆ پێگەیاندن و پەروەردەكردنی كادر لەسەر بنەمای بیروباوەڕی حزبایەتی و فكری بەجێگەیاندووە. هەر لەخودی غیابی پرەنسیپ و فیكردا، چەند ساڵ جارێك سیڤی دەخرێتە بەردەم لیژنەی پێدانی پۆست و پشكە حكومی حزبیەكان، كە دڵسۆزانە و پەرۆشانە ئەركەكانیان رادەپەڕێنن، دواجار لەدەرەوەی هەموو بەها و پرەنسیپەكانی ژیانی حزبایەتی و هەڵسەنگاندنی لیژنەكاندا، زۆر جار بڕیاری نابەجێ شوێنی لۆژیك و پەرۆشی و دڵسۆزی دەگرێتەوە. هەر لە خودی ئەم پرۆژەیەدا، ئەم بێباكییە خراوەتە خانەی خۆی و شیكردنەوەی گرنگ و مەسئولانەی بۆ كراوە. كە بەداخەوە، هەندێ لە وەڵامدەرەوەكان ئەم گۆشەنیگایانە نابینن، یان نایانەوێت بیبینن.
چاكسازی و دەستنیشانكردنی پرەنسیپەكانی چاكسازی تەنها لەلایەن ئەو خوێنەر و كادرە هۆشیارانەوە دەدۆزرێنەوە كە دوورن لە بەرژەوەندییە شەخصییەكان. ئەوانیش دەتوانن بیانكەن بە دورنمای كایەی ئایندەی حزب و ژیانی حزبایەتی، كە بەداخەوە هێندەی خۆمان بە بەرگریی بێ بنەما و كەسایەتی و بەرژەوەندییەكانەوە سەرقاڵكردووە، هێندە بەدوای هێڵەكانی چارەسەردا نەگەڕاوین، زاڵبونی فیكری باوی (ی.ن.ك)مان بۆ دۆزینەوەی راستەشەقامی چارەسەرەكانی نەكردووە بە دورنما و بەرنامە بۆ ئایندەی حزبێكی خاوەن پرەنسیپ و بیری مۆدێرن و بەهاكانی دیموكراسی.
ماوەتەوە بڵێین، پرۆژەكەی مەلا بەختیار، جگە لە فۆرمە سیاسییەكە، كە لەهەڵسەنگاندنێكی رەخنەگرانەدا هەموو رووەكانی خستۆتەڕوو، چەندین چەمكی فیكریی تریش هەن، كە توێژەرانی ئەم بوارانە دەتوانن هەڵسەنگاندنی بابەتیی بۆ بكەن. وەك:
*گەندەڵی بە رەهەندە ئابوری و سایكۆلۆژی و سۆسیۆلۆژییەكەوە.
*شەخصەنە لەفۆرمی حزبایەتی و كۆمەڵایەتیدا.
*چەمكی كادیر لەدەرەوە و ناوەوەی پرۆژەكەدا.
*پەروەردەی سۆسیال دیموكرات (لەنێوان بوون و نەبووندا).
*رێكخراوە دیموكراتییەكان (لە فەلسەفەی ئەركە هەنووكەییەكاندا) (لە ناوەوە و دەرەوەی پرۆژەكەدا).
*توانا و چەمكەكانی توانا، لەنێو سەرجەم ئۆرگانەكاندا.
*دیموكراسی، وەك سیستەم لە ژیانی رۆژانە و مومارەسەی كاری حزبی لەنێوان یاسا و دەسەڵاتدا... تاد.
هەروەها سەبارەت بەم چەمك و بوارانەی كە لێرەدا دەستنیشانم كردون، پێشنیاز دەكەم توێژەرو ئەكادیمستەكان و شارەزایان، لەچوارچێوەی چەند پانێلێكدا، وردتر توێژینەوەیان لەسەر بكەن و لایەنە جیاوازەكانی بۆ رایگشتی و ناوخۆی یەكێتی بخەنەڕوو.
لێرەدا كە باری سەرنجەكانم لەدیدێكی جیاوازەوە باسكرد، دەمەوێت بەم دیمەنە حزبییە، كۆتایی بە قسەكانم بهێنم، كە پێموایە كرۆكی سیاسیی پرۆژەو مانیفێستی (هەڵسەنگاندنێكی رەخنەگرانە) و (گەڵاڵەی قۆناغەكە)ی كاك مەلا بەختیارە، دیمەنەكەش ئەوەیە كە كاك بەختیار لەپرۆژەكەیدا دەڵێت: "بەدڵنیاییەوە، چوارەمین كۆنگرە، دووڕیانی هات و نەهاتی یەكێتییە، یان كۆنگرەی گۆڕانكاریی، یاخود كۆتایی پێهێنانی رۆڵی مێژوویی یەكێتی".