بۆچی هەڵبژاردنی ئەم خولەی پەرلەمانی عیراق چارەنوسسازە؟
•لەدوای ڕووخاندنی ڕژێمی بەعسی سەدامیەوە لەساڵی (2003)ـەوە تائێستا، (3) خولی هەڵبژاردنی پەڕلەمانی عیراق بەڕێوەچووە، ئەم خولەی ئێستاش كە بڕیارە لە (2018/5/12) ئەنجام بدرێت، دەبێتە خولی چوارەم‌و تاساڵی (2022) دەخایەنێت. ئەوەی ئاشكرایە كە لەدەستوری هەمیشەیی عیراقدا كەلە ساڵی (2005)دا نوسراوەتەوە دانی ناوە بەوەی كە سیستەمی حومكڕانی لە عیراقدا بریتیە لە سیستەمێكی (پەڕلەمانی، فیدڕاڵی، تەوافوقی‌و دیموكراسی) ئەم بنەمایانە كراونەتە بنەمای سەرەكی بۆ بەڕێوەبردنی عیراقی ئایندە، بەڵام لەسەر زەمینەی واقیع هیچ كام لەو بنەمایانە تائێستا وەكو خۆیان‌و بەشێوەیەكی سروشتی‌و بێ گرفت جێبەجێنەكراون‌و هیچ كام لە سەركردەو حزبە سیاسیەكان كاریان نەكردوە بۆ چەسپاندنیان، ئەوەی كە بەتەنها هەوڵی چەسپاندنیانی دەدا بریتی بوو لە كورد، بەڵام ئەویش بەهۆی كەمی كورسی‌و ناتەبایی ناوخۆییان‌و پاشگەزبونەوەی برا عەرەبەكان بە ((سوننە‌و شیعەیانە))ـەوە، لە بەڵێن‌و پەیمانەكانیان، نەیتوانیوە جێبەجێیان بكات.
•ئەوەتا لەماوەی (15) ساڵی ڕابووردوودا پەرلەمانی عیراق نەیتوانیوە یاسا گرنگەكان دەربكات‌و متمانە لە حكومەتە یەك لەدوایەكەكان بسێنێتەوە‌و دژی گەندەڵی بوەستێتەوە‌و داهات‌و خەرجی عیراق بەفیڕۆ نەدات‌و هەژمونی خۆی بەسەر حكومەت‌و تەواوی ئۆرگانەكان بسەپێنێت، ئەوەی لەبەرچاوە حكومەت وەك دەسەڵاتی جێبەجێكار باڵا دەست‌و ئاكتیڤەو نەچۆتە ژێر باری یاساكانی پەرلەمانەوە، چونكە زۆرینەی حكومەت لای عەرەبی شیعەن كە زۆرینەن‌و بەهێزیشن، بەهەمان شێوە دیموكراسی لە عیراقدا نەك نەچەسپیوە، بەڵكو لە پاشكشەی بەردەوامدایە لە ڕووی سیاسی‌و ئابوری‌و كۆمەڵایەتی‌و ..هتد. هەموان بەئێستاشەوە حەزو خواستی تاكڕەوی‌و باڵادەستی‌و قۆرخكاری‌و پاوانخوازی لەدەسەڵاتدا دەكەن. هەربۆیە دیموكراسیش تەنها بۆتە دروشمێكی بێ ناوەڕۆك. ئەوەی كە ناوی تەوافوقی سیاسی‌و كاری پێكەویشە بۆتە دروشمێكی بێ بنەماو هیچ كام لە حیزب و سەركردەكان كاری بۆ ناكەن و تەنانەت لەناو ماڵی شیعیشدا باوی نەماوە و هەموان كار تەنها بۆ بەرژەوەندی حیزب و سەركردە و بنەماڵەكانیان دەكەن و لەناو سونە و كوردیشدا بەهەمان شێوەیە، هەربۆیە لە ئێستادا و لەناو پەڕلەمان و حكومەت و سیستەمی حوكمڕانی لەعێراقدا هیچ كام لە پێكهاتە نەتەوەیی و ئاینی و مەزهەبیەكان كاری پێكەوەیی ئەنجام نادەن، تەنها لەبارێكدا نەبێت كە بەرژەوەندیە ئابوریەكانیان لێك نزیك ببێتەوە.
هەرچی مەسەلەی فیدڕاڵیشە،كەهەر لەسەرتاوە تەواوی عەرەبەكان و كەمینەكانی تریش لێی ناڕازی بون و تەنها كورد داوای دەكرد،لە ئێستادا ئەویش كاری پێناكرێت و تەنانەت هەوڵی سڕینەوە و ڕەتكردنەوەشی دەدرێت و ئەوەتا لەماوەی ئەم 15 ساڵەی ڕابووردوودا، كاری جدی نەكراوە بۆ پێكەوەنانی هەرێمەكانی تر و دانەمەزاراندنی ئەنجومەنی هەرێمەكان و كەوتوشنەتە لەقاڵبدانی دەسەڵات و سنورەكانی تاكە هەرێمی فیدڕاڵی لەهەرێمی كوردستانیشدا.
•بەوم شێوەیە ئەو دەستور و بنەمایانەی بۆ عێراقی نوێ دانراوە هیچ كامیان كاری پێناكرێت و عێراق بۆتە وڵاتێك كە تەنها زۆرینەی باڵادەستی عەرەبی شیعە دەیبات بەڕێوەو ئەویش بەپێی نەك بەرنامەیەكی نیشتیمانی و نەتەوەیی عەرەبیو عێراقی بەڵكو بە پێی ئەجێندای دەەوڵەتانی دراوسێ لەتوركیا و بەتایبەتیش ئێرانی شیعە مەزهەب.بۆیە عێراقی ئایندە تەنها دروشمێكی بێ ناوەڕۆكە و زۆر دوورە عێراقێكی ئاشتی و ئارامی و خۆشگوزەرانی و پێشكەوتوو و دیموكراسی ببینین كە تیایدا هاوڵاتی و هاونیشتیمانیان هەست بە كەرامەت و سەلامەتی و پاراستنی ماف و ئازادیەكانیان بكەن لەسایە ی حومكڕانیەكی ئاینی و مەزهەبی توندڕەو و تەسك و دواكەوتوەوە.
•ئەوەی لێردا بۆتە پرسیار ئەوەیە ،بۆچی ئەم هەڵبژاردنە هەموان بە چارەنوسساز لێیدەڕوانن و بەگەرمی هەڵمەتی هەڵبژاردنی بۆ دەكەن و گەرەكیانە زۆرترین ژمارەی كورسی بەدەست بێنن؟
بەكورتی و كرمانجی هەموان لەهەوڵی بەدەستهێنانی پلە و پۆست و ئیمتیازاتی مادین و نیوهێندە بەتەنگ بەرژەوەندیە باڵاكانی نە عێراق و نەكوردستانیشەوەن، بەڵكو هەموان گەرەكیانە خۆیان ببنە زۆرینەی پەڕلەمانی و حكومەت پێكەوە بنێن ،ئەوەی زۆر بەڕوونی هەستی پێدەكرێت لەناو ماڵی شیعەكاندایە و بەتایبەتتریش لەناو حیزبی دەعوەدا وەك گەورەترین حیزبی سیاسی و هەوڵی بەدەستهێنانی زۆرینەی پەڕلەمانی دەدات و بە ئاشكراش نوری مالكی ڕایگەیاندوە كە لەگەڵ حكومەتی زۆرینەدایە ئەمەش بەواتای ئەوە دێت گەر سەركەوتنی گەورە بەدەستبێنێت ئەوا عێراقی ئایندە بەرەو دواوە دەگێڕێتەوە بۆ سەردەمی تاكڕەوی و تاك حیزبی و تاك سەركردەیی بەهەمان شێوەی ڕژێمی بەعسی صدامی.بۆیە بەڕاستی ئەم هەڵبژاردنە دەبێتە خاڵی جیاكەرەوە و چارەنووساز بۆ هەموان بە عەرەب و كورد و كەمینەكانی تریشەوە،وعێراق دەكەوێتە سەر دووڕیانی مانەوە وەك وڵاتێكی فیدڕاڵی و دیموكراسی و پێكەوەیی و پەڕلەمانی یاخود بەرەو تاكڕەوی و تاك حیزبی و تاك سەركردەیی هەنگاو دەنێت.
بۆیە عێراقی ئێستا و ئایندە دوای نەمانی یان لاوازبون و كزبوونی تیرۆر و تیرۆریستانی داعش و بەرزبونەوەی نرخی نەوت و دەستكردن بە ئاوەدانكردنەوەی وڵات و تاڕادەیەك ئارامی و ئاشتیەكی كاتی هەیە و هەستیپَدەكرێت،هەموان گەرەكیانە زۆرترین سوود و قازانجی سیاسی و ئابوری و ئەمنی بكەن.و بۆ 4 ساڵی ئایندە ببنە پاڵەوانی گۆڕەپانی سیاسی لە عێراق و ناوچەكەشدا. چونكە ئەوەی دەركەوتوە حومكڕانانی عێراق لەماوەی دەسەڵاتیاندا هێندەی بەتەنگ كۆكردنەوەی سەروەت و سامانەوەن نیوهێندە بەتەنگ ئایندەی گەلان و خاكی عێراقەوە نین.
ئەوەی لەسەر كەوردیش ماوەتەوە،ئەوەیە كە بەڕاستی ئەم خولەی پەڕلەمان زۆر گرنگ و چارەنوسسازە ـچونكە دوای تەواوبونی شەڕی داعش و دوای داگیركردنەوەی نویوەی خاكی كوردستان و دوای هەستكردن بەكەمكردنەوە و لەقاڵبدانی دەسەڵاتەكانی هەرێمەوە دێت كەهەموان نیازی پاكیان نیە ،بۆیە دەبێت كورد بەیەك و یەكگرتوییەوە بچێتەوە بەغداد و پێداگیری لەسەر بنەماكانی سیستەمی حوكمڕانی بكات لە چەسپاندنی فیدڕاڵیەت و كاری پَكەوەیی و دیموكراسی و سیستەمی پەڕلەمانیداو هەوڵی جدیش بدات بۆ جێبەجێكردنی مادەی 140ی دەستور كە زۆر گرنگە بۆ گەڕانەوەی خاكی لەدەستچووی كورد و گەڕانەوەی شكۆی كورد و هێزی پێشمەرگەش بۆ ئەو ناوچانە.
هەربۆیە هەموان خۆیان لە هەڵوێست و وێسگەیەكی گرنگ و هەستیار و چارەنووسسازدا دەبیننەوە و هەوڵی جدی دەدەن بۆ سەركەوتن و تەنانەت دەوڵەتانی دەروردراوسێ بەشیعە و سونە و بە فارس و تورك و زلهێزەكانیش بەچاوێكی پڕ گومان و مەترسیەوە سەیری ئەم هەڵبژاردنە دەكەن و هەریەكەیان گرەوی لەسەر ئەسپێكی دیاریكراو كردوە كە چەند دەتوانێت لانی كەم بەرژەوەندیەكانیان لە 4 ساڵی ئایندەدا بپارێزێت و مسۆگەریشی بكات.
[email protected]