خەونێك لە كەللـەمدا خۆی هەڵدەكوتێت!
خەونێك لە كەللـەمدا خۆی هەڵدەكوتێت!
(له‌باره‌ی ڕۆمانی (ڕۆژێك له‌و ساڵانه هه‌ڵده‌گرم))
ئاوێر حەسەن
ئەرێ دەبێ ژیان هەر ئه‌وەبێت، كە ئێمە بینیومانە، یان چەند جۆرە ژیانێكی دیكەیش هەن و ئێمە هێشتا پێیان نەگەیشتووین، یان باشترە بڵێین تێیان نەگەیشتووین؟ ئەرێ ئاوڕدانەوە لە ژیانی ڕابردوو چاكترە بڵێین بابردوو، بۆ هێندە ئاڵۆز و پڕ هەڵدێرگە و كەند و لەندە؟
خەڵكێكی زۆر حەزیان لە ژیانێكی بێ دڕكوداڵ و شیرینە، كەچی زۆر جار ژیانی تفتوتاڵ و سەخت و دژوار ئەنجامی باشترە!
ئەو مرۆڤانەی ئەمڕۆ ناوبانگیان هەوردڕ و سنووربڕە، لەنێو مەكۆی ژان و ئازاردا پێگەیشتوون...
هەر لە لاپەڕەكانی بەرایی ڕۆمانی: " ڕۆژێك لەو ساڵانە هەڵدەگرم" نووسراوە: " مرۆڤ كە لە دایك دەبێت ژیان ڕیسوای دەكات" دەروونناس و كۆمەڵناس هەردووكیان دەتوانن زۆر مانا لەم ڕستەیەوە هەڵێنجن و دەرخواردی خوێنەرانی بدەن، ئاخر هەر لەو ڕۆژەی مرۆڤ لە دایك دەبێت دەبێ ملكەچ بكرێت، بەڵێ ملكەچی باوك، دایك، خوشك و برا، دەستەڵات و یاسا، دابونەریت، دەروونی خۆی، سەدان كۆتوزنجیری دیكە...
بەشێك لەم ملكەچی و گەردەنكەچیەشی بە زەبر و داسەپاندنە، هەر وەختێك لێیان دەرچێت، ڕێك دەبێ لە كۆمەڵگە دەرچێت!
ئەم ڕۆمانە زۆر بە كورتی و كوردی ڕابردووی تاڵی ژیانمان بۆ دەگێڕێتەوە، بەڵام نایەوێ ژانەكان چارەسەر بكات، یادەروەرییەكان هەڵدەڕێژێت، بەڵام نایەوێ بۆ جارێكی دیكە كۆیان كاتەوە، چەندان وەڵام بێ پرسیار و هەوری بێ ئاسمان دەبینی. لەم ڕۆمانەدا هەموو پێكەنینەكانیش لەسەر حیسابی گریانن، ها ئەوەتە دەڵێ:" مرۆڤ كە دێتە ژیان دەگریت، بەڵام ئەو خوشكەی من كە لە دایك بووە پێكەنیوە، كەچی وامان زانیوە گریاوە." هەر ئەمە نا، دواتر پێكەنین و گریان ڕیسواییان بەدوادا دێت: " دایكم جاران دەیوت: گریان ئازار بەتاڵ دەكاتەوە، بەڵام ئێستا دەڵێ: پێكەنین و گریان مرۆڤ ڕسوا دەكەن!"
چیرۆك و ژانەكانی ئەم ڕۆمانە فرەجۆرن و هەمەچەشنن، هێشتا چیرۆكی ژانێك تەواو نەبووە، چەندان چیرۆكی دیكەی تر سەریان دەردەهێنن و چیرۆكی پێشووترت لەبیر دەبەنەوە.
لەم ڕۆمانەدا مرۆڤ جگە لە هیلاكی و شەكەتی شتێكی تر نییە، خەندەكان لە هەناوی خەم دێنەوە دەرەوە، بزەكان لەبن برژانگی ئەسرین خۆیان نمایش دەكەن.
تاكە شتێك كە هێمنی و ئۆخەی بە دەروون ببەخشێت نووسینە، یاده‌وه‌رییه، چونكە هەم خەمی خۆتی پێ هەڵدەڕێژیت و هەمیش بە پیت و وشەكانی، بەرەنگاری ئەو ژیانە سەیر و پڕ كێشمەكێشمە دەبیتەوە.
بەڵام لە كۆتایی ڕۆمانەكە ڕۆماننووس دەیەوێت ژیان لە دەستی تراژیدیا دەربهێنت و بیداتەوە دەست خەون و خەیاڵ، ئەوەتا دەڵێت: " ژیان تەنیا مانەوە نییە لەنێو تراژیدیاكانی ڕابردوو، بەڵكوو سەفریشە بەناو خەون و خەیاڵی داهاتوو..."
كەواتە كۆتایی لە ڕۆمانەكەدا خەونێك هەیە دەیەوێت لە قەفەزی كەللـەسەرمان خۆی هەڵبكوتێت و بێتە دەرەوە و بەرەو ئایندەیەكی گەشتر و باشتر لە شەقەی باڵ بدات.
ڕۆمانی " ڕۆژێك لەو ساڵانە هەڵدەگرم"، ئارام محەمەد نووسیویەتی، یەكێكە لەو ڕۆمانانەی جێگه‌ی سه‌رنجه و شایه‌ن به لێوردبوونه‌وه و ڕامانه، لایه‌نی فكر و بابه‌تی ڕۆمانه‌كه ڕامان ده‌گرێت و جێگه‌ی شیكردنەوه و قسه له‌سه‌ر كردنه...وێنە: نووسەری کتێبەکە
