وتاری دووەمی مەلا بەختیار: لە (45)هەمین ساڵڕۆژی یەكێتی چیم وتووە؟

ڕاپۆرت 31/05/2020

لە (45) هەمین ساڵڕۆژی یەكێتی
چیم وتووە؟
مەلا بەختیار

لەیادی (45) هەمین ساڵڕۆژی یەكێتیدا، کە هەموو ساڵێك، بەشێوەی جۆراوجۆر دەکرێتەوە. یەكێتیەكان مافی خۆیانە، شانازی بەم یادە شكۆمەندەوە بكەن؛ لەو كەسانە بوم، لەم یادەدا، چەندین جار، زەنگی رەخنەم لێداوەو مەترسیەكانی سەر چارەنوسی یەكێتیم، لەكاتێكدا سەرۆك مام جەلالیش مابوو، بێ روپامایی خستۆتەڕوو. وتارەكانیشم لە بۆنەی جیاوازدا نوسیووە. وەكو:
1-   "لە ساڵڕۆژی یەكێتیدا.. ئاوڕێكیش لە سەركردایەتی فەرامۆشكراوی ناو وڵات- سەروتاری (ژ 326)ی رۆژنامەی چاودێر، 6/6/2011". (مام جەلال ئەم وتارەی خوێندەوەو بەدڵیشی بوو)
2-  "یادی یەكێتی‌و شۆڕشی نوێ‌ .. دامەزراندنێكی مێژوویی‌و بەرپابونێكی چارەنوسساز- ژمارە(6090)ی رۆژنامەی كوردستانی نوێ‌، 30/5/2013".
3-  "ساڵرۆژی یەكێتی هەڵسەنگاندن یان پیاهەڵدان؟- ژمارە(7280)ی رۆژنامەی كوردستانی نوێ‌، 30/5/2017".

بۆئەوەی ئەو بۆچونانە، دوبارە بخەمەوە بیری خوێنەری وشیار، لەمڕۆوە، ئەم سێ‌ بابەتە بەبۆنەی یادی دامەزراندن‌و بەرپاكردنی شۆڕشی نوێوە، بڵاودەكەمەوە. دڵنیام یەكێتییە وشیارەكان‌و خوێنەرە پەرۆشەكان لەم یادانەدا، وردی بابەتەكان دەبن‌و لەگەڵ دۆخی ئێستای كوردستان‌و یەكێتی‌و كێشمەكێشەكاندا، هەروا، ئەو مەترسیانەی لەناوچەكە، عێراق، كوردستان‌و لەناو خودی یەكێتیشدا هەن، بۆچونەكانی رابوردوم لەگەڵ كۆی روداوەكان‌و دیاردەكان بەراورد دەكەن. ئومێدیشمە، یادی (45) ساڵەی دامەزراندنی یەكێتی‌و (44) ساڵەی بەرپابونی شۆڕشی نوێ‌، دوور لە سۆزی مێژوویی‌و هەستی زیانبەخشی هەلپەرستی، لە ویژداندا بگێڕین‌و ئایندەیەكی شیاوتر بۆ كوردستان؛ بۆ ئەزمونی حوكمڕانی هەرێم؛ بۆ چۆنیەتی سیستەمسازی‌و دژایەتی گەندەڵی، بەدی بهێنین. بۆیە واش دەڵێم، چونكە دوای هەموو یادكردنەوەیەك، گەندەڵی‌و هەلپەرستی زیادی كردووە؛ كەوابێ‌: هێشتا هۆكارە راستەقینەكانی ئەو دیاردە دزێوانەمان ریشەكێش نەكردووە!!
سڵاو، لەو رۆژانەی مام جەلال‌و سەركردایەتی كۆمەڵە، بۆ یەكەمین جار بیریان لە رێكخراوێكی نیمچە بەرەیی كوردستانی كردەوە.. نەك دروستكردنەوەی حیزبێكی تەقلیدی.
سڵاو، لەو چركەساتەی مژدەی شۆڕشی نوێمان لە دۆخێكی مەحاڵدا گەیاندو گەیاندیشمانە ترۆپكی سەركەوتن.


وتاری دووەم:

یادی یەكێتی‌و شۆڕشی نوێ‌ ..
دامەزراندنێكی مێژوویی‌و بەرپابونێكی چارەنوسساز
مەلا بەختیار

نەتەوەی ئازادیخوازی كوردستان !
هەڤاڵانی دەربەستی یەكێتی

 (1/6/2013) سی‌وهەشتەمین ساڵڕۆژی دامەزراندنی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان‌و سی‌وحەوتەمین ساڵوەگەڕی هەڵكردنی مەشخەڵی شۆڕشی نوێی كوردستانە. یادی دوو یادە، كە لەڕووی سیاسیەوە، ستراتیژی فرەیی‌و دیموكراسی، لەڕووی عەسكەریشەوە، كۆڵنەدان هەتا بەرپابونی راپەڕین، دەكەنە دوو ئاڕاستەی هاوتەریبی نەسرەوتن تا سەركەوتنی راستەقینەی كوردو كوردستان.

ئەی خەڵكی كوردستان !

لە هەلومەرجی ئێستادا، كە یەكێتی لەگەڵ سەرجەم نەتەوەی كورد و گەلانی راپەڕیوی رۆژهەڵات، یادی دامەزراندن‌و بەرپابونی شۆڕشی نوێ‌ دەكاتەوە، بەپێویستی دەزانین بەهای مێژوویی ئەم دوو یادە، لە شاخ‌و شاردا، لە بەردەوامی راپەڕین‌و راپەڕاندنی ئەركەكاندا، بیری نەوەی نوێ‌‌و نەوەكانی ئایندە بخەینەوەو رۆژمێری رۆژگارە سەختەكان‌و چۆنیەتی هەڵسانەوەو سەركەوتنەكان، هەڵبدەینەوە.

دڵسۆزان !

كاتێك، خیانەتنامەی (6/ی مارتی 1975) جەزائیر، بۆ لەناوبردنی شۆڕشی ئەیلول مۆركراو سەركردایەتی پارتی دیموكراتی كوردستانیش، هەلومەرجی سەردەمی جەنگی ساردو دۆخی ئیقلیمی‌و ناوخۆیی وا خوێندبوەوە، كە درێژەپێدانی شۆڕشی چەكداری، لەو هەلومەرجەدا، ئامانجەكانی كوردستان بەدیناهێنێ‌‌و شۆڕشی ئەیلول، بڵاوەی پێكرا و پێشمەرگەو خەڵكیش سەرپشك كران لە بڕیاری سیاسی‌و ژیانی خۆیان، بەمە كورد دوچاری شكستێكی گەورەو نائومێدیەكی چاوەڕواننەكراو بوو، كوت‌و مت لەو هەلومەرجە جیهانی‌و ئیقلیمی‌و ناوخۆییەدا، لە كوردستاندا، روانگەیەكی سیاسی دیكە، ساڵەها لە خەباتی نهێنیدا هەبوو، كە كۆمەڵەی رەنجدەرانی كوردستان بوو، دوای بڵاوپێكردنی شۆڕشیش، تەگبیری بزوتنەوەی سۆسیالیستیش كرابوو. وەكو خۆسازدانێك بۆ خەبات. سەرەنجام لەچوارچێوەی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستاندا وەكو نیمچەبەرەیەكی سیاسی فراوانتری گونجاو لەگەڵ دۆخی تایبەتمەندی دوای نەمانی شۆڕشی ئەیلول، بەرجەستە كراو خوێندنەوەیەكی جیاوازی بۆ بارودۆخەكە هەبوو، ئەویش، بۆ رەتكردنەوەی رێكەوتنامەی شومی جەزائیرو شۆڤێنیزمی بەعسی عێراق، توانای درێژەپێدانی خەباتی شۆڕشگێڕانە بوو. سەرەنجامی ئەم خوێندنەوە جیاوازەی قۆناغەكەو هەلومەرجەكە، پێویستی بە هەڵسەنگاندنی رەخنەگرانەی بابەتیی بارودۆخەكە هەبوو، هەتا لەبەر رۆشنایی هەڵسەنگاندنەكەدا، ستراتیژێكی سیاسی‌و رێبازی ئایدیۆلۆژی‌و چوارچێوەیەكی حیزبی نوێگەر، دابڕێژرێ‌. بەرەنجامی ئەم لێكدانەوە هەمەلایەنە، دوای (2) مانگ لە مشتومڕ، لەنێوان جەنابی مام جەلال‌و هەڤاڵانی ناوەوەو دەرەوەی وڵات، لە (25/5/1975) لە دیمەشق دا، رەشنوسی دامەزراندنی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان گەڵاڵە كراو لە (1/6/1975) لەئەڵمانیادا پاكنوس كرایەوەو بەرەسمیش راگەیەندرا. هەر دوای دامەزراندن، دەستبەجێ‌، لە وتوێژێكی جەنابی مام جەلال لەگەڵ رۆژنامەنوسی فەرەنسی (ئیرك رۆڵو)دا، مژدەی دا بە گەلی كوردستان، كە لە یەكەمین ساڵڕۆژی دامەزراندنی یەكێتیدا، شۆڕشێكی نوێ‌ لەكوردستاندا، بەرپادەكرێ‌.
 واتا:
یەكەم: بە دامەزراندنی یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان، قۆناغی تاك حیزبی كۆتایی هات‌و قۆناغی فرەیی سەریهەڵدا.
دووەم: بۆ یەكەمین جاریش بوو لەمێژوودا، دوای ساڵێك لە تێكچونی شۆڕشێكی چەكداری لەكوردستاندا، پەیمانی شۆڕشی درێژخایەن بدرێت. بەمەش، بە بڕیاری سیاسی، مێژووی بەرپابونی شۆڕش، بۆ ساڵی (1975) دەگەڕێتەوە. بڕیارەكەش لەكاتی خۆیدا، جێبەجێ‌ كراوە.
سێهەم: كە سەدام دامەزراندنی یەكێتی بیستبوو، بە جۆرج حەبەشی ئەمینداری بەرەی میللی رزگاریخوازی فەلەستینی گوتبو: جەلال تاڵەبانی دارە خورمای لەسەر بڕوێ‌، ناتوانێ‌ (10) چەكدار بباتەوە شاخ. بەڵام مام جەلال‌و گەلەكەمان گرەوەكەیان بردەوە.

كۆمەڵانی سەربەرزی كوردستان !

بەڵێ‌ یەكێتی دادەمەزرێ‌‌و لەهەمان بارودۆخی نسكۆی شۆڕشی ئەیلولدا، دژی رژێمی بەعس، هەنگینێ‌، لەڕووی ئابوری، سەربازی، دیپلۆماسی، ئیقلیمی‌و عەرەبیەوە، رۆژهەڵات‌و رۆژئاوای جیهان پشتیوانیان دەكردو زۆر بەهێزتریش بوبوو، پشتئەستور بە خەڵك‌و بە رێكخستنە نهێنیەكان‌و ساڵەهای ئەزمونیان، لە (1/6/1976) شۆڕشیش بەرپا دەكات. دەست‌وبرد دەستپێكردنەوەی شۆڕش، بۆ شۆڕشگێڕان چارەنوسسازو بۆ دوژمن‌و چاودێر‌و زۆربەی وڵات‌و هێزە سیاسیەكان، چاوەڕوانەكراو بوو. لەوساوە، سەراپا پرۆسەیەكی نوێچەشنی سیاسی سەریهەڵداو هەتا ئێستاش بەردەوامە.
ئەم قۆناغ‌و پرۆسە نوێیە، هەر لەسەرەتاوە پێشبینی كرابوو، كە لە قۆناغەكانی پێشووی كوردایەتی جیاواز دەبێ‌‌و رووبەڕووی رووداوی چاوەڕوانەكراو و چاوەڕوانكراویش دەبێتەوە. هەرواش دەرچوو. بەڵام كاتێك هێزێك، لەناوجەرگەی دۆخی بابەتی‌و ژانی چارەنوسسازی تایبەتی گەلێكی تەرحیل‌و تەبعیس‌و تەعریب كراو، لەدایك دەبێ‌، هەڵبەتە سەرەنجام، ئامادەی قوربانیدان‌و بەرپەرچدانەوەی پیلانەكان دەبێتەوە، لەهەمان كاتدا، لە بۆتەی خەباتدا، كۆڵنەدانیش دەبێتە پێناسەی شۆڕشگێڕانەی. هەر ئەم پێناسە شۆڕشگێڕانەیەش، گەلەكەمان‌و نەوەی نوێی دوای شۆڕشی ئەیلولی لەدەوری یەكێتی‌و باڵەكانیدا، كۆكردەوەو دوای ساڵێكیش، یەكێتی بوو بە شۆڕەسواری پارێزگاكانی سلێمانی، كەركوك، هەولێرو گەرمیان‌و خانەقین‌و تەنانەت بەغداش.
هەتا رژێمی شا روخا، گەلەكەمان‌و یەكێتی‌و شۆڕش، قۆناغێكی ئێجگار سەختیان بەسەربرد. بەڵام لەوەبەدواوە، هاوكێشەكان گۆڕان. یەكێتی ئاكامی كودەتا بەسەر ئەحمەد حەسەن بەكرو روخانی شا و قوڵبونی ناكۆكییە ئیقلیمیەكان‌و پەلاماردانی حیزبی شیوعی، پێشبینی دەكرد كە گۆڕانكاری بەسەر دۆخەكەدا دێ‌. ئەمەش لە راگەیاندراوی كۆتایی كۆبونەوەی سەركردایەتی یەكێتی بەناوی (جۆشدانی خەبات- مارتی 1980) پێش بەرپابونی جەنگی عێراق- ئێران بەچەند مانگێك، رەنگیداوەتەوەو هاوشانی خەباتی چەكداری، بەرنامەی جۆشدانی خەباتی جەماوەری شارەكانیش، داڕێژراوە. هەر لەبەر داڕشتنی ئەم بەرنامە سیاسیەوە بوو، یەكێتی، راپەڕینی (24/4/1982) لە قەڵادزێ‌‌و شارەكاندا بەرپاكردو دەیان شەهیدو بیرنداریشی بەخشی، كە مامۆستا سنەوبەر جارێكی تر لەمێژودا، سنگی بو بە قەڵغانی گولەی داگیركەران. سەدان راپەڕیویش راپێچی زیندانەكان كران. راپەڕینەكەش مەشقێكی جەماوەری هێژا بوو، بۆ راپەڕینی بەهاری (1991).
كە جەنگی (عێراق- ئێران 1980)یش بەرپاكرا، دوای دوو ساڵ (هاوینی 1982) بۆ خۆسازدانی سیاسی شۆڕشگێڕانەو قۆزتنەوەی هەر هەلێك هەڵبكەوێ‌ بۆ گەلەكەمان، دروشمی چارەی خۆنوسین لە كۆبونەوەی سەركردایەتیدا، لە دێی خەتێ‌ی دۆڵی بالیساندا، بەرزكرایەوە. ئەو راستیانەش دەیسەلمێنن كە:
ئەرك‌و پیلان‌و روداوەكان، بەرە بەرە یەكێتیان قاڵترو قوڵتر كردووە. لەهەمان كاتدا، بەرپرسیاریەتیەكەشیان قورستر دەكرد. هەر ئەم راستیانەش بون، یەكێتیان، لەپێشەوەدا جەنابی مام جەلال وا لێكرد كە لە ئەنفالەكان‌و كیمیابارانیشدا، سەرباری ورە روخانی سەدان كەس‌و بیروبۆچونی جیاواز جیاواز، سەرسەخت دژی هەموو شكست‌و سازشێك خۆی راگرت‌و بۆ ئەگەرەكانیش خۆی سازدا. لەوانە روخانی سەدام‌و راپەڕین.
دوای داگیركردنی كوێت (1990) پێشبینیەكەی مام جەلال راست دەرچوو، كە چەند مانگێك پێش پەلاماردانی كوەیت، لە پەرلەمانی بەریتانیادا فەرموبوی، عێراق كوەیت داگیردەكات. بەم داگیركردنە، دوا پیلان‌و خەوی فاشیەكان لەناوچەكەو جیهانیشدا ئاشكرا بوو. بەمەش، سەرەتای گۆڕانكاری لەسیاسەتی نێودەوڵەتیدا، بەرامبەر عێراق‌و رۆژهەڵات دەركەوت. یەكێتی هەر زوو ئەو سیاسەتە نێونەتەوەیەی خوێندەوەو مام جەلال لەدەرەوەدا، كەوتە چالاكی دیپلۆماسی بۆ دابینكردنی پشتیوانی بۆ روخاندنی سەدام‌و مافی چارەنوسی گەلەكەمان. هەربۆیە یەكێتی لەناو "بەرەی كوردستانی" هەموو توانای خستەگەڕ، پرۆژەیەكی ستراتیژی بۆ هەل‌و گۆڕانكاری گەورە، ئامادەبكرێ‌. ئەویش راپەڕین بوو. گەرچی لەسەر چۆنیەتی راپەڕین‌و كاتی راپەڕین، ئەوسا مشتومڕ لەناو هێزە سیاسیەكاندا هەبوو، بەڵام سەرەنجام گەڵاڵەی راپەڕین چەسپی‌و راپەڕینیش بە قارەمانێتی جەماوەرو خەباتی شۆڕشگێڕانەی رێكخستنە نهێنیەكان‌و ئازایەتی پێشمەرگە، بە نەعرەتەی ژن‌و پیاو و لاوانەوە، بەبەشداری لایەنە سیاسیاكانەوە، راپەڕین لەعێراق‌و كوردستان بەرپا بوو. بەڵام راپەڕین، ئەنجامی رێكەوتنی ئەمریكاو عێراق‌و بەكارهێنانی سوپاو كۆپتەر، لە باشوری عێراق بەشەهیدكردنی دەیان هەزار هاوڵاتی دامركێندراو لەكوردستانیشدا دوچاری شكستی كاتی هات، بەڵام ئەمجارە كۆڕەو، كۆڕەوی كۆڵدان نەبوو، بەڵكو شێوەیەكی داهێنراوی خەباتی خۆڕسكی گەلەكەمان‌و بەرەی كوردستانی بوو، بۆ درێژەپێدانی بەرەنگاری‌و گەلەكەمان بە كۆڕەوی گەل، گەڕانەوەی حكومەتی فاشی، رەتكردەوە؛ هەڵبەتە وێڕای كۆڕەوەكە، لەبەرئەوەی كۆتایی جەنگی ساردو هاوكێشەكانی ناوچەكەو عێراق‌و داگیركردنی كوێت، گۆڕانكاری مێژووییان هێنابووە ئاراوە، بۆیە، كۆڕەو، لە چۆڵكردنی شارەكانەوە گۆڕدرا بە سەركەوتن. سەپاندنی هێڵی (36) و پشتیوانی نێودەوڵەتی‌و پەسەندكردنی بڕیاری (688) ی ئەنجومەنی ئاساییش، بە دەستپێشخەری پارتی سۆسیالیستی فەرەنسا بەسەرۆكایەتی میتران، هەروەها پشتیوانی‌و كاریگەری ئەمریكاو رۆژئاوا، پشتیوانی‌و پشتێنەیەكی نێودەوڵەتی بون، بۆ كێشەی كوردستان، كە ئاكامەكەی دوای ئەوەی "بەرەی كوردستانی" لەكاتی ئەنفالەكان‌و راپەڕیندا، لە كۆكردنەوەی لایەنە سیاسیەكان‌و ئاڕاستەكردنی راپەڕیوان‌و جەماوەرو ئیدارەی حكومەتدا، رۆڵی كۆتایی هات، بۆیە بڕیاری مێژوویی هەڵبژاردنی پەرلەمان‌و حكومەتی كوردستانی لە (18/5/1992) دا. لەگەڵیشیاندا، بەرزكردنەوەی دروشمی كوردستانی فیدراڵ، لە گەرمەی ململانێی یەكەمین هەڵبژاردنی پەرلەماندا، لەبواری مشتومڕی سیاسی ناو حیزبەكانەوە، بۆ بواری یاسایی ناو پەرلەمان گۆڕدراو چەسپێنراش. بەمەش قۆناغی ئۆتۆنۆمی لەمێژووی كوردایەتیدا، كۆتایی هات.

خەمخۆرانی دیموكراسی‌و ئاوەدانی !

سەرەڕای نەهامەتیەكانی لایەن‌و جەمسەرەكانی شەڕی ناوخۆ، ئەزمونی فیدراڵی كوردستان، هاوئاهەنگی گۆڕانكاریەكانی جیهان‌و ناوچەكە، سەركەوت. لەساڵی (1997) وە كوردستان بەرە بەرە سەقامگیرتر بوو. پێش روخاندنی بەعس، ئەركی سەرەكی ئیدارەی سلێمانی‌و هەولێر، پاشانیش پەرلەمان‌و حكومەتی یەكخراوی هەرێم، بوژانەوەو ئاوەدانكردنەوەی كوردستان بوو. لەم پێناوەشدا دەستكەوتی گەورەو فراوان بەدیهات.

ساڵی (2001) بەهۆی تاوانی 11/ی سێپتەمبەرەوە، لەلایەن تیرۆریستە رەشەكوژەكانەوە، وەرچەرخانی سیاسی لەسەر ئاستی جیهان، ناوچەكە، عێراق‌و كوردستانیش، سەریهەڵدا. یەكێتی، بێ‌ دوودڵی، رایگەیاند كە لە بەرەی جەنگ دژی تیرۆریزمە. ئەو راگەیاندنەی یەكێتی، راستە یەكێتی دوچاری روداوی نالەبار لەعێراق‌و كوردستان‌و لە ناوچەكانی هەورامان‌و هەڵەبجەی شەهید كرد، بەڵام لەڕووی ستراتیژیەوە، یەكێتی كردە هێزێكی ناو هاوكێشە چارەنوسسازەكانی سیاسەتی ناوچەكە. سەرەنجام، رژێمی فاشی روخا و تیرۆریستانی كوردستانیش بەسزای گەل‌و شەهیدان گەیشتن. كە رژێمی سەدامیش روخێندرا، چەقی ململانێی ناوخۆیی، بەزۆری، بۆ چۆنیەتی دەستەبەركردنی مافە دەستوریەكان گوێزرایەوە بەغداد. لەم دۆخەشدا، كورد بە یەكڕیزی خۆی، بەتایبەتی یەكێتی‌و پارتی، سەركەوتنی گەورەیان لەسەر ئاستی عێراقدا هێنایەدی. بۆ یەكەمین جار لەمێژووی دامەزراندنی دەوڵەتی عێراقەوە، عێراق كرایە وڵاتی فیدراڵی هاوبەشی پێكهاتەكان. لە نوسینی دەستوردا، مافە دیموكراسی، ئازادی، ئازادی ویژدان، مەدەنی‌و نەتەوەییەكان، بە چۆنیەتی چارەسەركردنی كێشەی ناوچەكانی كەركوك‌و خانەقین‌و ژەنگاریشەوە، كە نوقمی سیاسەتی شۆڤێنیزم كرابون، بە دەستورو یاسا، بەسترانەوە بە ویستی بڕیاری گەلی كوردستانەوە. پۆستی سیادی سەرۆك كۆماری عێراقیش، هەر بەرهەمی ئەو سەركەوتنانە بوو، كە لەقۆناغی نوێی كوردایەتی‌و دیموكراسی، لەعێراق‌و كوردستاندا، دەستەبەر كرا. بەڵام عێراقی فیدراڵی دوای سەدامیش، بێ‌ روداوی نالەبار گوزەری نەكرد.

بەداخەوە، دوژمنانی عێراق‌و تیرۆریستان، بەردەوام لە پیلانگێڕاندان‌و مەترسی زۆریان هێناوەتەئاراوە. لەبەرامبەریشدا، كابینەكانی عێراق، لە راپەڕاندنی ئەركەكانیان‌و، جێبەجێكردنی رێكەوتنامەكان‌و، بڕگەكانی دەستوردا، نەك كەمتەرخەمی بەرچاو، بەڵكو تەنگوچەڵەمەی زۆرتریشیان دروستكردووە. ئەنجامە زیانبەخشەكانیشی، جگە لە تێكچونی نێوان لایەنە سیاسیەكانی عێراق‌و كوردستان‌و بەغداد، تیرۆر رۆژانە گیانی دەیان هاوڵاتی بێگوناح، دەكەنە قوربانی رقی سەلەفیانەی نەگریسیان. هەژاری چارەسەرنەكراوە. بێكاری زۆر زۆرە. خزمەتگوزاری كەمە. عێراق تێوەگلاوە بە كێشەی تایفەگەری‌و كێشمەكێشی ئیقلیمیەوە. ئەم رووداوانەش، جگەلەوەی پەكی خزمەتگوزاری‌و بەدیهێنانی دەستكەوتی زۆرتریان خستووە، بێڕادە خەڵكیشیان بێزار كردووە، رێژەی بەشدارانی هەڵبژاردنی پارێزگاكان، لەمانگی رابوردودا، باشترین بەڵگەی بێزاری جەماوەرە.

لە هەلومەرجێكی ئاوادا، گەلی كوردستان، لەكاتێكدا كەوتۆتە سەر شاڕێی ئازادی‌و ئاوەدانی‌و خۆشگوزەرانی، لەكاتێكیشدا، گەلەكەمان چاوەڕوانن حكومەتی كوردستان، باقی پەیمانەكانی، كە لەكاتی هەڵبژاردنەوەی پەرلەماندا، لیستی كوردستانی پێی داوون، بگەیەننە ئەنجام، بەڵام جگە لەو دۆخە نالەبارەی عێراق، كە بە رادەی خۆیان، بەتایبەتی لەبواری سیاسی‌و ئەمنی‌و ئابوریەوە، كۆسپن لەبەردەم جێبەجێكردنی تەواوی بەڵێنەكانی كابینەی حەوتەم، بەڵام ئەمە كەمتەرخەمی‌و كەموكوڕی‌و تەنگوچەڵەمە چارەسەرنەكراوەكان، نابێ‌ داپۆشێ‌‌و ناكرێ‌ بەرنامەی چارەسەركردنیان خاوەخاوی تیا بكرێ‌‌و دژەكانی ئەزمونەكەی پێ شاد بكرێ‌. هەرچەند هەتا هاتووە، حكومەت‌و سیستەمی حوكمڕانی، پێشخراوەو پێشكەوتنی فراوانیش هێنراونەدی، لەهەمویان گرنگتر، ژیانی كۆمەڵا‌و هاوڵاتی، بازاڕی ئازاد، متمانەی كۆمپانیاكان‌و حكومەتەكان، بوار بوار مایەی خۆشگوزەرانی خەڵك‌و ئاسودەیی كۆمەڵا‌و متمانەی حكومەتەكانی جیهانن. بۆ نمونە: لەدوای راپەڕینەوە، لە (16) قەزاوە، ئێستا (33) قەزا هەیە؛ لە (33) ناحیەوە بۆ (114) ناحیە؛ لە (651) گوندەوە (4381) گوند؛ لە (1320) خوێندنگاوە بۆ (6160)؛ لە زانكۆیەكی حكومیەوە بۆ (14) و (10) زانكۆی ئەهلیش؛ لە (3) پەیمانگاوە بۆ (27)؛ لە (27) نەخۆشخانەوە بۆ (69)؛ لە (163) بنكەی تەندروستیەوە بۆ (991)؛ ژمارەی كۆمپانیا ناوخۆییەكان (11502)و كۆمپانیای بیانی (2749)و ژمارەی قونسڵگەریەكان (31) دانە. ئەمە جگەلەوەی كە پشكی داهاتی تاك‌و نشونمای بەشەری پارێزگاكانی عێراق، پارێزگاكانی كوردستان لەپێشەوەی پارێزگاكانی عێراق‌و پارێزگای سلێمانیش، یەكەمی سەر ئاستی عێراقە.
سەرەڕای ئەم پێشكەوتنە فراوان‌و كاریگەرانە لە كوردستان‌و كوردەواریدا، سەرەڕاش، دیسان چارەسەركردنی تەنگوچەڵەمەكان‌و سزادانی تاوانی مشەخۆرەكان‌و گەندەڵكاران، ئەركێكی گرنگە. یەكێتی‌و پارتیش لە حكومەتەكەو چارەسەركردنیان بەرپرسیارن.

ئەی خەمخۆرانی راستەقینە !

هەر لەم هەلومەرجەدا بەپێی یاسا چەند مانگێكی ماوە، پەرلەمان‌و ئەنجومەنی پارێزگاكان‌و سەرۆكی هەرێمی كوردستان، هەڵبژێرێنەوە. بێگومان، پابەندبون بە وادە و پرنسیپی هەڵبژاردنەكان، خۆی لەخۆیدا، پابەندبونە بە پرۆسەی دیموكراسی، بەڵام هەڵبژاردنەكان، دوچاری گیروگازی جۆراوجۆر لەنێوان هەموو لایەكمان بونەتەوە. بەڵكو كایە سیاسی‌و یاساییەكان، دوور لە پێوەرە زانستیەكان،  بەمەرامی حیزبی‌و ململانێی هەڵبژاردن‌و وروژاندنی هەستی جەماوەر، تێكەڵ‌وپێكەڵ كراوون. بەمەش هەوڵدراوە لایەنی كەمی دڵخۆشی‌و پەرۆشی جەماوەر بەرامبەر ئەو هەموو دەستكەوتانەی بەدیهێنراون،  كەمبایەخ بكرێن. بەڵام خۆشبەختانە جەماوەر زۆر لەوە دڵسۆزترو بەئەزمونترن بە پروپاگەندە چەواشە بكرێن.
یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان، وەكو چۆن بەدرێژی مێژووی (38) ساڵەی دامەزراندنی، دركی ئەركی گۆڕانكاریەكانی كردووەو بڕیاری پێشبینیكراوی روداوەكانی داوە، لەم هەلومەرجەشدا، لەپێناوی پەرەپێدانی ئەزمونە دیموكراسیەكەی كوردستان‌و پێكەوەژیانی ئارامتری لایەنە سیاسیەكان، بەرپرسانە، هەندێك گۆڕانكاری لەبەرچاوگرتوەو گۆڕانكاریەكانیش لە بەرژەوەندی نەتەوەكەمان‌و دیموكراسی‌و چارەسەركردنی بابەتیانەی كێشەكانیشی دەزانێ‌، لەم روانگەیەوە، یەكێتی پێی باشە، جگەلەوەی بە لیستی سەربەخۆ دابەزێتە مەیدانی ململانێی هەڵبژاردنێكی بێ كێشەو بێشە، هەروەها سازانی نیشتمانی‌و دەستوری گەلپەسەند، بەپێویستی قۆناغەكەو گۆڕانكاریەكانی ناوچەكەو ئایندە دەزانێ‌. لەهەمان كاتدا، پێی وایە، دەبێ‌ لە رێڕەوی چارەسەری گرفتە دەستوریەكاندا، تەواوی پرسەكانی هەڵبژاردن، بە هەڵبژاردنەوەی سەرۆكی هەرێمیشەوە، لە پەرلەماندا، چارەسەری یاسایی بكرێن. هاوكات ئومێدەوارە تەواوی لایەنەكان، كێشمەكێشە بێهودەكانی رابوردوو جێبێڵین‌و بۆ بەرپرسیارێتی قۆناغی هەستیاری ئێستا بەرزبینەوە. هەتا بتوانین بە دیالۆگی شارستانی، پرسەكانی رەهەندی نیشتمانی یەكاڵای سیاسی‌و یاسایی بكەینەوە. نەك ئەم پرسانەش، تەنهاوتەنها لەروانگەی ململانێی حیزبی‌و سیاسیەوە، ببینین.

ئەی دڵسۆزان !

یادی دامەزراندنی یەكێتی‌و بەرپابونی شۆڕش، بە هەل دەزانین بانگەوازی نیشتمانی‌و دیموكراسی ئاڕاستەی رای گشتی گەلەكەمان‌و لایەنە سیاسیەكان بكەین‌و بڵێین:
با بە دیالۆگی ئازادو ئارام، بەبێ‌ گەڕانەوە بۆ ژینگەی جیابونەوەو پێكهەڵپژانی هەڵبژاردنەكانی رابوردوو، كە زۆرتر سیاسەتی كاردانەوەو یەكتر شكاندن، هەڵمەتی هەڵبژاردنەكانی دادەپۆشی‌و هەڵسوڕاوانی لایەنە سیاسیەكانی دردۆنگ دەكرد، با ئەمجارە، هێندەی دەتوانین، خاڵە هاوبەشەكان گەش بكەین‌و كۆكیی بەسەر ناكۆكیدا زاڵبكەین. تا بتوانین خۆمان لەرێگەی هەڵدێر بپارێزین‌و بە رەخساندنی زەمینەی متمانەی دیموكراسی، بۆچونی ئەقڵانی یەكتر بسەلمێنین.
لەكاتێكدا، یەكێتی پابەندی رێكەوتنامەی ستراتیژی‌و گەشەپێدانێتی، لەهەمان كاتدا، لە پارتی دیموكراتی كوردستانی هاوپەیمانیشمان، چاوەڕوانین، هەروەكو چۆن:
- لە قۆناغی شەڕی ناوخۆ و دامەزراندنی "بەرەی كوردستانی"دا؛
- لەكاتی راپەڕین‌و هەڵبژاردنەكاندا؛
- لە كۆتاییپێهێنانی شەڕی ناوخۆی (1997) دا؛
- لە یەكخستنەوەی پەرلەمان‌و زۆربەی وەزارەت‌و پۆستەكاندا؛
- لە رووبەڕووبونەوەی تیرۆرو دوای روخاندنی بەعس‌و راپەڕاندنی ئەركە سیاسی‌و دەستوریەكانیشدا؛
چۆن ناكۆكیە قوڵەكانمان خستەلاوەو رێكەوتین‌و سەرەنجام گەیاندیشمانە رێكەوتنامەی ستراتیژی، پێمانوایە، پێویستە لەم هەلومەرجەشدا، كە ناوچەكە بە گۆڕانكاری قوڵدا تێدەپەڕێ‌‌و عێراق لەرۆخی دۆخی مەترسیدارو چارەنوسسازدایە، هەروەها بەشەكانی كوردستانیش، بەتایبەتی باكورو رۆژئاوای كوردستان، لەسەرەتای گۆڕانكاری‌و بەدیهێنانی مافی دیموكراسیدان، كە یەكێتی، پشتیوانی مافی چارەی خۆنوسینیانە‌و هەموو چەشنە دەستێوەردانێكیش لە خەباتی سیاسی حیزبەكاندا، رەتدەكەینەوە لەو پێناوەشدا، هەرگیز یەكێتی درێغی نەكردوەو ناكات. ئەمەش لەهەلومەرجێكدا كە گۆڕانكاری لە نەخشەی جوگرافی‌و سیاسی رۆژهەڵات‌و ناوچەكەش رەچاو دەكرێ‌. ئەم روداوانە تێكڕا، داوامان لێدەكات قوڵتر دۆخەكە لێكبدەینەوەو دەستكەوتی زۆرتری ئایندە رەچاو بكەین. لەو پێشینە هاوبەشەی یەكێتی‌و پارتیەوە، بڕیاری سیاسی بۆ چارەسەری یاسایی‌و پرسی هەمواركردنی پرۆژەی دەستورو پرسە نیشتمانیەكانی تر، بێ‌ ئەملاوئەولا، ئۆباڵی ئەستۆی یەكێتی‌و پارتییە. بەشداری بەرپرسانەش، لەم پرسانەدا، كە هەموو لایەكمان‌و زۆرینەی گەلەكەشمان، دەستوری سازانی نیشتمانی گەلپەسەندی گونجاو لەگەڵ دۆخی كوردستاندا، دوور لە سەپاندن‌و نەسەلماندن، قبوڵ بكرێ‌، ئەركی لایەنەكانی ئۆپۆزسیۆن‌و سەرجەم لایەنە سیاسیەكانی كوردستان‌و ناوەندەكانی كۆمەڵی مەدەنی‌و میدیاییە. دوپاتیشی دەكەینەوە كە: سەرەڕای هەندێ‌ پلارو هێرشی بێبنەما، هێشتا یەكێتی هەر پابەندی لێكتێگەیشتنی دەباشانە لەگەڵ بزوتنەوەی گۆڕان. بۆیە لەسەر تەواوی ئاست‌و ئاڕاستەكان، ئومێدەوارین، سەربەرزو سەركەوتوو، لە چارەسەركردنی پرسی ئەم پرسانەشدا، بگەینە ئامانجی هاوبەش.

كەس‌وكاری شەهیدان !
هەڤاڵانی یەكێتی !

ئەم دوو یادە پیرۆزە، لەكاتێكدا دەگێڕین كە جەنابی مام جەلال، لە سەفەری چارەسەری نەخۆشیەكەی، سەرەڕای مژدەی خۆشی چاكتربونی، هێشتا نەگەڕاوەتەوە؛ ئەمساڵا، جگەلەوەی لەناو شەپۆلەكانی ئاڵای شەكاوەی سەوزو (مامە مامە)ی یەكێتیەكەتاندا، جێگەی خاڵییە، بەڵام روحی بەرزی‌و ئامۆژگارییە مێژوییەكانی، لەناخماندایە. لەویژدانماندایە. دڵنیاین مام، ئێستا لە هەموو كارێكی دیكە زۆرتر، هەستی لای یەكێتی ناو یەكێتییە. بۆیە، ئەركتانە یەكێتیەكەتان، یەكێتی ناو یەكێتی، ببێتە سنوری سوری سەروەری ئێستاو ئایندەی یەكێتی‌و یەكڕیزی‌و تێكۆشانی بەردەواممان. بەهیچ پاساوێك، ئەم سنورە سورە، قابیلی بەزاندن نییەو ناشبێ‌. بیرتان نەچێ‌ مام فەرمویەتی: سەروەریمان، مانەوەمان، گەشەكردنمان، بەندە بە یەكێتی نیشتمانیی كوردستانەوە.

ئەی یەكێتیەكان !

یەكێتیەكەتان، بە قۆناغی هەستیاردا تێدەپەڕێ‌، قۆناغێك، دوژمنانی دیوكراسی لە پیلانیاندایە لاوازی بكەن‌و نەیارانیش، لەمەڵاسدان بێمتمانەیی سایكۆلۆژی نێوان ئۆرگانەكانی تێكەڵ بە دۆخی سیاسی پێش هەڵبژاردنەكان بكەن.
دە ئێوەش، هەڤاڵان، بە سوربون لەسەر یەكێتی راستگۆیانەتری ریزەكان‌و بەرپەرچدانەوەی پروپاگەندەكان‌و، پەرەپێدانی خەباتی دیموكراسی‌و دژایەتی راسەقینەی دیاردە دزێوەكانی ئەزمونەكەمان، وەڵامێكی ژیرانەیان، دوور لە كارو كاردانەوە، بدەنەوە. با هەمومان:
- بە دەرونێكی یەكێتیانەی بڕوابەخۆبونەوە؛
- بە پابەندبون بە پەیڕەوو پرۆگرام‌و سیاسەتە پەسەندكراوەكانی سكرتێری گشتیمانەوە؛
- بە سیاسەتی ئەقڵانی دوور لە سۆزی پەتی‌و كاریگەریە لاوەكیەكانەوە؛
- بە هەستی بەرزی نەتەوایەتی‌و خۆسازدانی شیاوتر بۆ ئەگەرە سیاسیەكانی ناوچەكەو رۆژهەڵات؛
- بە خۆسازدانی مەدەنیانە بۆ هەڵبژاردنەكانی ئەمساڵا؛
- بە بەرپەرچدانەوەی پروپاگەندەكان‌و نەگەڕانەوە بۆ بنبەستی سیاسی..
ئەم یادانە بكەینە، هاندەری جێبەجێكردنی پەیمانی ئاكاری یەكێتیەكەمان.. یەكێتیی نیشتمانیی كوردستانەكەمان.

هەڤاڵان !

لەم یادانەدا:
- كێلی شەهیدان گوڵبارانی وەفا بكەن.
- سڵاو، بۆ یەكە یەكەی پێشمەرگەو پێشمەرگە كەمئەندامەكان بنێرن.
- خەباتی دیموكراسی پەرە پێبدەن‌و خەمی راپەڕاندنی ئەركەكانتان بخۆن.
- رێز لە زیندانیانی سیاسی زۆرتر بگرن.
- توندوتیژی دژی ژنان رەتبكەنەوە.
- لاوانی كوردستان پەروەردەو بۆ دوارۆژ ئامادەیان بكەن.
- بەرە بەرە عەدالەتی كۆمەڵایەتی بەدیبێنن.
- داخوازی موچەی دادپەروەرانەو شوێنی نیشتەجێبونی وارسی شەهیدان، چارەسەر بكەین.

پیرۆزە یادی یەكێتی.. سەربەرزی یە ساڵڕۆژی بەرپابونی شۆڕشی نوێ‌.

 "رۆژنامەی (كوردستانی نوێ‌) ژ(6090)- 30/5/2013"