ناسۆر چییە؟ كێن ئەوانەی زیاتر توشی ئەم نەخۆشیە دەبن
چاودێر: تابان رەزا
ناسۆر بریتیە لەكیسێكی هەوكردوو بەسەر ڕووی پێستەوە كە كەبە ئیلیتیهاب پڕدەبێتەوە و زیاتردەكەوێتە بەشی خوارەوەی پشت و لەبەینی هەردوو لای سمتدا دروست دەبێت، كەسی توشبو هەست بەئازارێكی زۆر دەكات، بەڵام تائێستا هۆكاری سەەرەكی توشبون بەم نەخۆشیە نەزانراوە.
ناسۆڕ چییە؟
د. ئەوین بایز، پسپۆڕی نەشتەرگەری گشتی و نەشتەرگەری بە نازۆر، دەڵێت" ناسوڕ بریتییە لە كرانەوەی كەناڵێك یا بۆشاییەكی خانەیی یا كیسێكی هەوكردوو بەسەر ڕووی پێستەوە ، دەكرێ بە كێم ( جەراعەت ) و بەسۆ (ئلتیهاب) پڕببێتەوە، وە زیاتر لە كەلێنی خوارەوەی پشت بەینی هەردوولای سمت دروست دەبێت ، هەندێك جار دەشێ لەسەر دیواری سنگ لە بۆشایی نێوان هەردوو مەمكدا، یان لەسەر ناوكی سك، لە پشت ملدا، لەنێوان پەنجەكاندا دروست ببێت.
وتیشی، كیسی ناسوڕ زۆرجار موو، پیسی و پاشماوەی پیسی تێدایە، دەكرێ ئازارێكی زۆر دروست بكات و هەندێك جار توشی هەوكردن دەبێت و ئەبێت بەدومەڵ و لەم كاتەدا كێم (جەراعەت) و خوێن و بۆنێكی ناخۆشی دەبێت.
هۆكارەكان
د. ئەوین بایز، ئاماژەبەوەدەكات، هۆكارە سەرەكیەكەی توشبوون بە ناسوڕ نەزانراوە، بەڵام لەوباوەڕەدان كە گۆڕانی هۆرمۆن ( لە تەمەنی باڵقبوون) ، گەشەكردنی موو لەو شوێنەدا و لێكخشاندنی لەگەڵ جلوبەرگ و ئارەق كردنەوە، یا بەهۆی زۆردانیشتنەوە، وە ئەو چالاكیانەی لێك خشاندن دروستدەكەن دەەكرێ هێز بخاتەسەر گەشەی مووەكان لەوشوێنەدا و ببێتەهۆی ئەوەی مووەكە بگەڕێتەوە ناوەوەی پێست، وە پێست ئەم مووانە بە تەنی نامۆ دادەنێت و بەرگری لەش دژی ئەوەستێ ئەمەش دەبێتە هۆی دروستبوونی كیسێك بەدەوری مووەكاندا لەژێر پێستەكەدا.
نیشانەكانە
ناوبراو ئەوەشی ووت، ڕەنگە كەسی توشبوو بە ناسوڕ هیچ نیشانەیەكی نەبێت یا ئازارێكی قوڵی هەبێت لە كەلێنی كۆتایی پشتیدا، یان زیپكەیەكی بچوك لەسەر پێستەكە ببینرێت یان لەشێوەی یەك یان چەند كونێكی ورد و بچوك، لەگەڵ ئەوەشدا كاتێك توشی هەوكردن دەبێت بەخێرایی دەبێتە كیسێكی هەوكردوو لەم كاتەیا ئەم نیشانانە دەردەكەون:
-ئازار لەكاتی دانیشتن و هەستان
-سوربوونەوە و كزانەوەی پێستی سەر كیسی ناسوڕەكە.
- كێم (جەڕاعەت) یا شلەی ناوخوێن هاتن لەو شوێنە و بوونی بۆنێكی ناخۆش.
-موو لە شوێنەكە دەبیندرێت، وە كون لەسەر ڕووی پێستەكە لەو شوێنەدا دروست دەبێت.
-بوونی كیسێكی هەوكردوو لەو شوێنەدا (دومەڵ).
كێن ئەوانەی توشی ئەم حاڵەتە دەبن
ئەو پزیشكە باس لەوەدەكات، ناسوڕ حاڵەتێكە زۆربەی جار توشی پیاوان دەبێت، بەڵام ئافرەتانیش بەدەرنین لەم نەخۆشییە و بەگشتی لە گەنجاندا باوە، بەتایبەت لەو كەسانەی كە بۆ ماوەیەكی زۆر دادەنیشن وەكو شۆفێری تەكسی، وە هەندێك جار ئەگەری هەیە بۆماوەیی بێت.
چارەسەركردن
د. ئەوین بایز، لەبارەی چارەسەری ئەم نەخۆشیەوە دەڵێت" ئەگەر نەخۆشییەكە زوو دەستنیشان بكرێت و كەسەكە ئازاری نەبێت، وە هیچ نیشانەیەكی بوونی ئلتیهاب لەو شوێنەدا نەبێت، دەكرێ بە دەرمانی دژە زیندەیی ڕێگری بكرێت لە تووشبون بە هەوكردنی ئەو شوێنە، بەڵام ئەمە چاكت ناكاتەوە و پێویستە ناو بەناو سەردانی پزیشك بكەیت.
ئەگەر شوێنەكە توشی هەوكردن بوو ئەوا بەگشتی چارەسەری یەكەمی وسەرەكی ناسوڕ( پاش دەركەوتنی كونیلەكان)، نەشتەرگەرییە بۆ لابردنی ئەو كیس و هەوكردنە، وە بەگشتی لەماوەی ٤ بۆ ۱۰ هەفتەدا چاكدەبێتەوە.
ووتیشی، هەندێ جار نەخۆش پێویستی بەنەشتەرگەری كتوپڕ هەیە بۆ ناسۆر كە بریتییە لە پاككردنەوە و دەردانی كێم ئەگەر ناسۆرەكە ببوو بە دومەڵ، كە ئەمە دادەندرێ بە نەشتەرگەری یەكەمی و سەرەتایی بۆ حاڵەتەكە، پاشان نەشتەرگەری دووەم و كۆتایی بۆ تەواو بنبڕكردن و لابردنی ناسوڕەكە ئەنجام ئەدرێت.
خۆپاراستن
بە پاكوخاوێن ڕاگرتن و شۆردنی ئەو شوێنە ڕۆژانە بە سابونی تایبەت و ئاو بە باشی و وشككردنەوەی و لابردنی مووی ئەو شوێنە و دانەنیشتن بۆ ماوەیەكی زۆر .