ئەو كاتەی پەركەم رودەدات، چی بەسەر مێشكدا دێت ؟
چاودێر-تابان رەزا:
نەخۆشی پەركەم نەخۆشیەكی درێژ خایەنە‌و حاڵەتێكی كتوپڕە كە تائێستا نەزانراوە لە چ كاتێكدا رودەدات، بەشێكی هۆكاری توشبونەكەی نەزانراوە، بەڵام بەشێوەیەكی گشتی پەیوەندیی بە بۆماوەییەوە هەیە، لە هەمو تەمەنەكاندا ئەگەری توشبون بەم نەخۆشییە هەیە پێسۆڕێكی مێشك‌و دەمار. پەركەم نەخۆشیەكی درێژخایەنەو چارەسەرەكەی یەك ساڵ بۆ سێ ساڵ دەخایەنێت
نەخۆشی پەركەم چییە؟
د.محەمەد تاهیر، پسپۆڕی نەخۆشییەكانی مێشك‌و دەمار، بۆچاودێر، دەڵێت" نەخۆشی پەركەم (گەشكە) نەخۆشییەكی درێژ خایەنە، پەیوەندیی بەخانەی دەماری مێشكەوە هەیە، كە كارەبایی مێشكی كەسەكە جێگیر نیە‌و بەرزو نزمی دەكات‌و تێكدەچێت، ئەم نەخۆشیە حاڵەتی كتوپڕە كەس نازانێت كەی رودات"
هۆكارەكانی دروستبونی پەركەم بۆچی دەگەڕێتەوە؟
پزیشكە پسپۆڕەكە باس لە‌وە دەكات، تائێستا هۆكاری توشبون بەنەخۆشی پەركەم بەشێكی نەزانراوە، بەڵام بەشێوەیەكی گشتی پەیوەندیی بە بۆماوەییەوە هەیە، یان بەئیلتیهاباتی دەماغ‌و مێشك، هەروەها وەرم‌و برینداربونی كاسەی سەرە، یان بەهۆی زگماكی دەمارەكانیەوەتیی كە لە منداڵیەوە دەمارەكانی ئاسایی نیە، ئەو كەسانەی لە دوای تەمەنی 65 ساڵییەوە توشی پەركەم دەبن بەهۆی جەڵدەی دەماغەوەیە.
نیشانەكانی نەخۆشییەكە
ناوبراو رونیدەكاتەوە، لە دوای ئەم نیشانانە كتوپڕ گەشكە دەستپێدەكات، وەك بەرچاوی كەسەكە تەڵخ دەبێت، هۆشی بەخۆیەوە كەمدەبێتەوە، تەركیزی نامێنێت، خەیاڵات دەكات دەموچاوی سڕ دەبێت، هەروەها یەك لای لە جەستەی سڕ دەبێت، هەندێكجار زەختی بەرزە‌و لێدانی دڵی خێرایە‌و ئازاری سكی دەبێت، كارەبایی مێشكی تێكدەچێت، كە هەندێكجار ئەم نیشانانە رودات‌و هەندێكجاریش رونادات.
جۆرەكانی پەركەم
د.محەمەد تاهیر، جەختی لە‌وەیشكردەوە، جۆری یەكەم پێیدەڵێن قورس بەپێی ئەو ئەوشوێنەی كە لە مێشكدا پەركەمەكەی تێدا رودەدات، ئەگەر بەشێكی بچوك لە مێشكدا بێت لە سەرەوەی مێشك یان خوارەوەی یان ناوەڕاست ئەو كاتە گەشكەكە لە نیوەی جسەتەی دەدات، جۆرێكی تریان كە ئاسانە لە رزەیەكی كارەبی بەسیت دێت‌و دەڕوات، یان لە پڕدا دەكەوێت‌و هەڵدەسێتەوە گەشكەكە لە یەك لای جەستەی دەدات، بۆ ماوەی چەند سانیەك دەبێت، جۆری سێیەم پەركەمی گشتی كە هەمو مێشكی كارەبایەكی تێك بچێت هەمو جەستەی ڕەق دەبێت دەكەوێتە لە رزەو دەبورێتەوە‌و دەكەوێتە سەر زەوی‌و بێهۆش دەبێت‌و هێزی جەسەتەی نامێنێت، هەست دەكات لە شونێكی ترە نازانێت شوێنەكە كوێیە، پاشان دەگەڕێتەوە باری ئاسایی خۆی.
رێژەی توشبون بەنەخۆشیەكە لە چ ئاستێكدایە
ناوبراو دەڵێت "بەپێی جۆری پەركەم (گەشكە) كە توشبون بە نەخۆشیەكە جیاوازە، جۆری یەكەم‌و دوەم لە پیاوو ژندا وەك یەكە، بەڵام جۆری سێیەم رێژەكە لە ژناندا زیاترە، لە بەرئەوەی پەیوەندیی بەهۆڕموناتەوە هەیە".
نەخۆشی پەركەم نەخۆشیەكی درێژخایەنە
پزیشكەكە ئاماژە بەوەیشدەكات، نەخۆشیەكە نەخۆشیەكی درێژخایەنەو بەلایەنی كەمەوە چارەسەرەكەی یەك ساڵ بۆ دوساڵ‌و تاسێ ساڵیش پێ دەدرێت، لە دوای ئەم ماوەیە ئەگەر حاڵەتی گەشكەكە باش بو بە چارەسەرەكان، دوای ئەو ماوەیە گەشكەی بۆ نەهاتۆتەوە دەتوانرێت دەرمانەكان ئیتر بەكارنەهێنرێت، بەڵام هەر شەش مانگ جارێك چاودێری حاڵەتەكە دەكرێت، ئەگەر هاتو نەخۆشی پەركەمەكە هەر مابو دوای بەكارهێنانی دەرمانەكانیش ئەوا دەبێت تاكۆتایی تەمەنی دەرمان بخوات، ئەگەرهاتو كەسێك لە روداوی هاتوچۆوە توشی پەركەم بو ئەوا نەخۆشەكەی درێژخایەن دەبێت، تاكۆتایی تەمەنی دەبێت دەرمان بخوات.
نەخۆش 80%ی ئەگەری چاك بونەوەی بەنەشتەرگەری هەیە
باس لەوەیش دەكات، 65% بۆ 70% بەدەرمان چاكدەبن لە دوایی دو بۆ سێ ساڵ، 20% بۆ 25% پێویستی بەوەیە دو بۆسێ دەرمان بەكاربهێنێت بۆ ئەوەی چاك ببێتەوە، 10% بە دەرمان باش نابێت پێویستی بە نەشتەرگەریی هەیە، نەشتەرگەریی بۆ ئەم نەخۆشیە قورسە، لەگەڵ ئەوەیشدا هەندێك نەخۆش هەیە تەنها چارەسەر نەشتەرگەریی دەبێت.
هەمو تەمەنێك توشی نەخۆشی پەركەم دەبێت؟
د. محەمەد، رونیدەكاتەوە، هەمو تەمەنێك ئەگەری توشبونی بەم نەخۆشیە هەیە، هەندێ حاڵەتی پەركەم هەیە، لە یەكەم رۆژی لە دایكبونەوە دەستپێدەكات، تا یەك مانگی، یان یەك مانگ تا یەك ساڵ، هەندێ لە یەك ساڵە‌و ە تا 12 ساڵ، لە 15 ساڵیەوە تا 25 ساڵی لە 30 ساڵە‌و ە تا 45 ساڵ، هەندێ حاڵەت لە 60 ساڵیەوە دروستدەبێت.
ئەگەر كەسێك پەركەمی لێهات چی بكرێت ؟
ناوبراو دەڵێت" پێویستە ئەگەر كەسێك توشی پەركەم بێت، بگەیەنرێتە نزیكترین بنكەی تەندروستی‌و فریاگوزارییە سەرەتایەكانی بۆ بكرێت، كەسی توشبو بخرێتە سەر لایەكی‌و دەمی بكرێتەوە تا جەستەی خاو دەبێتەوە، چونكە ئەگەر بەو لە رزەو رەقبونەوە بمنێتەوە خراپە، بەكارهێنانی دەرزی ڤالیوم، تاحاڵەتەكەی خاو دەبێتەوە دەگەینرێتە نەخۆشخانە"