لەرێگەی دانانی باڵۆنی گەدەوە خۆت لە قەڵەوی رزگاربكە
چاودێر-تابان رەزا
خەڵكی زۆرترین رێگای تاقیكردەوە بۆ رزگاربون لەقەڵەوی، بەڵام لەئێستادا دەتوانن لە نەشتەرگەریەكی كورتی 15 خولەكی لەرێگەی دانانی باڵۆنێكەوە لەناو گەدە خۆیان رزگاربكەن، لەوباریەوە پزیشكێكی پسپۆڕی نەخۆشیەكانی هەرس وجگەر دەڵێت " ئەم باڵۆنە بۆماوەی شەش مانگ بۆساڵێك دادەنرێت و كەسەكە 25-35 كیلۆ دادەبەزێنێت"
قەڵەوی گرفتێكی تەندروستیە
د. هیوا ئەبوبەكر، پزیشكی پسپۆڕی نەخۆشیەكانی هەرس وجگەر و(هەناوبینی)، ئاماژەبەوەدەكات، قەڵەوی گرفتێكی تەندروستی گەورەیە ویەكێكە لەوگرفتە تەندروستیانەی كە لە ئێستادا روبەڕوی مرۆڤایەتی دەبێتەوە، لە وڵاتی ئێمەدا گرفتێكی گەورەیە، بەپێ ئامارەكانی تەندروستی جیهانی لە ئێستادا یەك لەسەر سێ دانیشتوانی گۆێ زەوی یان قەڵەون یان كێشان زۆرە.
ئەوەشی ووت، قەڵەوی و كێش زۆری پەیوەستە بە هاوكێشەیەكی وەرزشیەوە كە پێدەوترێت BMI بەپێ ئەم دەستەواژەیە دەتوانرێت كەسەكان بەپێ رەگەزەكان جیای بكاتەوە، كە ئایا كەسێكی قەڵەوە یان كێش زۆرە، ئەویش ئەگەر رێژەكە لەسەرو 25 بوە ئەوا بەكێش زۆری دادەنرێت، ئەگەر لەسەرو 30 بوە بەقەڵەوەی دادەنرێت، هەروەها ئەگەر لەسەرو 40 وە بێت مەترسی لەسەر ژیانی هەیە.
هۆكارەكانی قەڵەوی
ئەو پزیشكە پسپۆرە، باس لەوە دەكات، قەڵەوی هۆكاری زۆرە، دەكرێت هۆكارەكە بۆماوەی بێت، یان دەوربەرو و ژینگە وكاریگەری خواردن، هەروەها پەروەردەو خواردنی خێزانی كاریگەری هەیە كە ئەو كەسە بەرەو قەڵەوی بڕوات.
مەترسیەكانی قەڵەوبون
د. هیوا ئەبوبەبكر، دەڵێت" قەڵەوی مەترسی لەسەر كۆئەندامی دڵ هەیە كەسەكە توشی بەرزبونەوەی پەستانی خوێن وگیرانی دەمارەكانی دڵی و مێشكی و تەقینی دەمارەكانی دڵی دەبێت، كاریگەری لەسەر كۆئەندامی هەرس هەیە وكەسەكە توشی هەناسە توندی دەبێت، زۆر بەیان توشی چەوری جگەر دەبن ئەگەر ئاگاداری خۆیان نەبن جگەریان لەكار دەكەوێت وتوشی ئازاری جومەگەكان وفەقەرات دەبن، هەربۆیە قەڵەوەی مەترسی هەیە لەسەرتەمەن.
چارەسەری قەڵەوی لەرێگەی باڵۆنەوە
ئەو پزیشكە ئەوەشی بە چاودێر، ووت، دانانی باڵۆنی گەدە شێوازێكی تازەیە لە زۆربەی وڵاتە پێشكەوتوەكان ئەنجام دەدرێت بەتایبەت ئەمریكا، لە ئێستادا رێكخراویFDA رێكخراوی دەرمانسازی ئەمریكی دانانی باڵۆن بەیەك لەو چارەسەرە باشەكان دادەنێت، ئەم باڵۆنە لە رێگەی هەناو بینەوەیە دادەنرێت، لە نەشتەرگەریەكی كورتی 15 خولەكدا بە نیو بەنج دەكرێت، دەتوانێت دوای دانانی باڵۆنەكە دەستەبجێ هەستیتەوە ، لە ڕوی تێچوی مادیەوە كەمی دەوێـت، دەتوانین بڵێن لە 20 كیلۆوە بۆ 35 كیلۆ كێشیان كەم دەكات. ئەم رێگایە بۆ ئەو كەسانەیە كە نایەنەوێت نەشتەرگەری بكەن و كێشیان ئەوەندە زۆر نیە واتە لە75- 105 كیلۆیە.
ئەم باڵۆنە لەتەمەنی سەرو 18 ساڵیەوە دەتوانرێت بۆ خەڵك دابنرێت، هەتاوەكو 75 ساڵی، ئەمە جۆرێكە لە چارەسەری قەڵەوی بەبێ مەترسی، هیچ ماكێكی خراپی نیە.
جۆرەكانی باڵۆنەكە
ناوبراو رونیكردەوە، باڵۆنەكە جۆری هێلسفیل و ئۆربێرا و مێدسێل و جۆرێكی ئەمریكی هەیە كە بەپێ جۆرەكان قەبارەی باڵۆنەكە كە لە 500 سیسی بۆ 600 سی سی شەلەمەنی دەگرێت و هەیانە هەوای تێدەكرێت، قورسیەكەی كیلۆیەك بۆ كیلۆنیوێكە، بەشێوەیەكی بچوك دەچێتە ناو گەدەوە پاشان مادە شلەكەی تێدەكەی، زۆربەی زۆری هاوڵاتیان لەسێ رۆژی یەكەمدا كە باڵۆنەكەیان بۆدادەنێـن هەست بەدڵ تێكەڵهاتن و ئازار دەكەن دوای باش دەبن.
وتیشی،ئەو شلەیە مادەی نۆڕمەسەلانی تێدەكرێت لەگەڵ مادەیەكی تر كە رەنگی پێدەدات پێدەوترێت (مەسلین بلو) بۆئەوەی لەحاڵەتی تەقینی باڵۆنەكە نەخۆش هەستی پێبكات.
ئیشی باڵۆنەكە
د. هیوا ئەبوبەكر، باسی لەوەشكرد، ئیشی ئەم باڵۆنە وا لەنەخۆشەكە دەكات ناهێڵێت خواردن بخوات، لە سێ مانگی یەكەمدا كێشی كەسەكە كەم دەكات، كە لە مانگی یەكەمدا پێنج بۆ شەش كیلۆ كەم دەكات و لە مانگەكانی كۆتایدا كەمتر كێشی كەم دەكات.
مەترسی تەقینی باڵۆنەكە هەیە
ئەو پزیشكە پسپۆڕە، لەبارەی ئەوەی ئەم باڵۆنە مەترسی تەقینی هەیە، وتی، ئەم باڵۆنە ناتەقێت لەمادەیەك دروستكراوە كە مەترسی تەقاندنی نیە بە مەرجێك كەسەكە خۆی لەخواردنی رەق وئێسقان بپارێزێت، ئەم باڵۆنە ترسی نیە توشی شێرپەنجە ببێت، چونكە لە لێكوڵینەوە زانسیتیەكان سەلمێنراوە كە هیچ مەترسی نیە كە نەخۆش بەرەو شێرپەنجە بڕوات، هەروەها ترسی ئەوەی نیە بڕواتە خوارەوە، چونكە مادەیەكی تێدەكەین هەركاتێك باڵۆنەكە بتەقێت یان كون بێت رەنگی میزی نەخۆشەكە دەگوڕێت و نەخۆش هەستی پێدەكات، لە كورترین ماوەدا باڵۆنەكی بۆدەردەهێنین.
دەشڵێت"، هیچ حاڵەتێكی كون بونی گەدە یان تەقینی رونادات، زۆربی زۆری ئەو هاوڵاتیانە كەئەم باڵۆنەیان بۆدادەنرێت دوای شەش مانگ لەرێگەی نازۆرەوە باڵۆنەكە دەردەهێنرێتەوە.
باڵۆنەكە بۆماوەی شەش مانگ بۆ ساڵێكە
ئەو پزیشكە، ئاشكرایی دەكات، باڵۆنەكە شتێكی كاتیە و بەردەوام نیە زۆربەی باڵۆنەكان لەماوەی شەش مانگ بۆ ساڵێك دادەنرێت، لەو ماوەیەدا هاوڵاتی كێشی كەم دەكات، بەڵام دوای ئەو ماوەیە ئەگەر بێتو سیستەمێكی تەندروست بۆخۆی دانەنێت كە لە سەری بڕوات لەوانەیە دوای دانانی باڵۆنەكە ئەو هاوڵاتیە كێشی زیاد بكاتەوە وەك جاران.
ناوبراو وتیشی، بە شێوەیەكی سەرەكی كەسەكە بەلایەنی كەمەوە 15 - 40 كیلۆ كەم بكات، ، ئەگەر ئەو كەسە دوای ئەوەی باڵۆنەكەی دەرهێنا لەسەر رێنمایەكان بەردەوام نەبێت، لەوانەیە كێشی زیاد بكات، بە زۆری ژنان دێن چارەسەری قەڵەوی دەكەن،چونكە لە دیدی جوانیەوە سەیری قەڵەوی دەكەن.
ئەو پزیشكە دەڵێت" لەئێستادا رێژەی دانانی باڵۆن لەناو هاوڵاتیاندا زۆر زیادی كردوە، لەساڵی 2013 كە باڵۆنەكە هاتۆتە كوردستان باڵۆنم بۆ 200 -300 كەس داناوە"