دواین ئەوین لە ژیانی فرانتس كافكادا
دواین
ئەوین
لە
ژیانی فرانتس كافكادا
سەعید
بوكرامی
شوان
ئەحمەد كردویەتی بەكوردی
فرانتس
كافكا لەكۆتاییەكانی ژیانیدا پیاوێكی بەختەوەربووە. ئەم مەسەلەیەش زۆر دەمێكەیە
یەكلابۆتەوە. وەلێ ئەو ئەفسانەیەی تەوقی نوسەری (دادگایی) و (بەدگۆڕان) و (كۆشك)ی
داوە، زۆر بەهێزەو ئێجگار تاریكە، ئەمەش وادەكات هەقیقەتی ئەوەی كەسێكی بەختەوەر بووبێت،
مایەی سەرسوڕمان و شوێن پرسیاربێت. (جوانی ژیان: دواین ئەوینی كافكا)، چوارەمین
كتێبی نوسەری ئەڵمانی میكائیل كۆبفمۆلەرە Michal kumpf muller
كەلە
بەراییەكانی ساڵی 2013، لەلایەن خانەی Albin Michel بەقەوارەی 314
لاپەڕە چاپكراوە. نوسەری ئەو كتێبە زۆر بەوردی باس لەچەند لایەنێكی ژیانی فرانتس
كافكا دەكات كەخەڵك زۆر پێی ئاشنانین.
میكائیل
كۆبمفمۆلەر دەمانگێڕێتەوە بۆ هاوینی 1923، سەروەختێك تیشكێكی درەوشاوە لەكۆتایی
تونێلێكی تاریك و نوتەكدا دەردەكەوێت كەكافكا لەنێوان نائومێدیەكی قوڵ و نەخۆشیدا،
بەڕێی كردووە. ئەو تیشكە سەرچاوەكەی دۆرا دیامانت دەبێت.
كافكا ئەوكات
بەرەو كۆتایی ملی دەناو تەنها یانزە مانگێكی لەژیاندا مابوو. كاتەكانی لەگەڵ
(ئیلی) خوشكیدا، لەبمیۆرتیز بەسەردەبرد. بمیۆرتیز شوێنێك بوو لەكەناراوەكانی سەر دەریای
بەڵتیك. لەوێدا چاوی بەدۆرا دەكەوێت و پەیوەندی ئەوینداری ڕاستەقینە لەنێوانیاندا
دروست دەبێت.
لەوماوەیەدا
كافكا گەشبینتر دەبینرێت و زیاتر دەربایسی ژیان دەبێت. هەمیشە زەردەخەنە لەسەر
لێوی دەبێت و چاوەشینەكانیشی دەبرسیكێنەوە. تەنانەت وای لێدێت گرنگیەكی زۆر بەشیك
پۆشی و كەراڤێتەكەی دەدات و هەموو بەیانیەك، خۆی بۆ پێشوازیكردنی ژیانێكی نوێ
ئامادە دەكات.
وەلێ هەر لەو
كاتەدا ڕۆژ لەدوای ڕۆژ، دەردە سیل بەلەشیدا بڵاودەبێتەوەو هەردووسی دەپوكێتەوەو
پاشان قوڕگی و دواتر ڕیخۆڵەکانیشی داغان دەکات. دواین خۆشی ژیانی كافكا ئەوەبووە،
تادەتوانێت بنوسێت و ئەوەشی دەینوسێت بۆ دۆرا دیامانتی بخوێنێتەوە.
وەلێ لەچەند
مانگی كۆتایی ژیانیدا، توانای قسەكردنی نامێنێ و ناچاردەبێت بۆ پەیوەندیگرتن
لەگەڵ دۆرا و هاوڕێ دڵسۆزەكانیدا، لەسەر پارچە كاغەز بۆیان بنوسێت و ئەوەی
دەیەوێت پێیانی ڕابگەیەنێت. هاوڕێ دڵسۆزەكانی لەوماوەیەدا بریتی بوون لە: (ئیلی
خوشكی و ماكس برۆدو ڕۆبیر كلۆبشتۆك).
بۆ ڕونكردنەوەی
نهێنی ئەم پەیوەندییە سۆزدارییە لەژیانی كافكادا، میكائیل كۆبفمۆلێر لەم كتێبەیدا،
هەوڵدەدات لێكۆڵینەوەیەكی بێ غەل و غەش ئەنجام بدات و لەوەشدا پشت بەلانی كەمی،
سەدەیەك لە توێژینەوەی قوڵ لەژیاننامەی كافكا دەبەستێت. ئەویش لەڕێی خوێندنەوەی
ڕۆژنامەو كتێب و ئەو بەرهەمانەی لەبارەی كافكاوە نوسراون ، لەگەڵ نامەو
یاداشتەكانی كەبۆی جێهێشتوین.
كافكا وەها
باسی ئەو قۆناغەی ژیانی دەكات، وەك ئەوەی (جەوهەرێكی ئەفسوناوی بێت) و نوسەری ئەم
كتێبەش، توانیویەتی پەردە لەسەر ڕووی ئەو
دوا چركەساتانەی ژیانی كافكا هەڵماڵێ كەئەوینداری دۆرا بووەو دۆراش لای خۆیەوە،
سەرسام بووە بەتێكستە ئەدەبیەكانی و دڵخوازی جەستە لەڕوو لاوازەكەشی بووە.
لەوێستگەی بمیۆرتیز،
كافكا چاوی بەدۆرا دیامانت دەكەوێت كە لەمەتبەخێكدا خەریكی ماسی چاككردنە.
لەوكاتەدا كافكا بەموجامەلەیەكەوە دەڵێت: (ئەو دوو دەستە جوانە، كاری قەسابی دەكەن!).
دۆرا
لەلێدوانێكیدا كە لەكتێبی (كافكام ناسی)دا بڵاوكراوەتەوە، دەڵێت: (كافكا بەردەوام
ڕوخۆش و دەم بەخەندە بووەو حەزی بەگەمەو نوكتەو سەرگەرمی بووە. زۆر گرنگی
بەسەروسەكت و جل و بەرگی خۆی داوەو حەزی بەبازاڕكردن هەبووە، لەبەرئەوەی ئارەزووی
ئەوەی كردووە، تێكەڵ بەخەڵكانی سادەو ساكاربێت).
كافكا لەگەڵ
دۆرا، بۆ مانەوە ڕوو لەبەرلین دەكات و ئەوەش هەنگاوێكە ، هەرگیز نەی وێراوە بینێ
و بەدرێژایی تەمەنی هەر لەپراگ و لەماڵە باوانیدا ژیاوە. لەوكاتەشدا بەرلین بەهۆی
هەڵاوسانی ئابوریەوە، لەدۆخێكی تەواو ناهەمواردا بووە. ڕیزی دوورو درێژی هاوڵاتیان
لەبەردەم كۆگا بازرگانیەكان، لەهەموو جێیەكی شارەكەدا بەدی دەكرا.
كافكاو دۆراش
ژیانیان لەوێ زەحمەت بووە، لەبەرئەوەی دۆخی داراییان باش نەبووە. سەروەختێك لەدوسڵدۆرف دەبن، پێكەوە لای خاتوو (ڕێتمان) دەمێننەوەو
ژورێكی گەورەیان دەبێت كەكارەبای دەبێت و لەبەردەم ئاپارتمانەكەیدا، پاركێكی جوانی
لێدەبێت. لەو قۆناغەدا كافكا كەمێك ئارامی و دڵنیایی بۆ دەگەڕێتەوەو
ئەوەش دەقۆزێتەوە بۆ نوسینی چیرۆكەكانی: (بەسەرهاتی سەگێك، جۆزڤینەی سترانبێژ و
ژنێكی گچكە).
پێدەچێت
بۆماوەیەك تارماییەكان وازیان لە كافكا هێنابێت. ئەوەتا بەماكس برۆدی هاوڕێی
دەڵێت: (هەڵهاتم لەدەستیان، ئەویش بەهۆی ئەم هاتنە قەشەنگەمەوە بۆ بەرلین.. ئەمێستا
لەدووم دەگەڕێت، وەلێ نام دۆزێتەوە. لانی كەم، هەتا ئێستا شوێنم بەڵەدنییە).
بەڵام ئەو
ماوەیە زۆر ناخایەنێت و كافكا زۆر بەتوندی خوێن دێنێتەوە. دەردە سیل لەپەل و پۆی
دەخات و بەیارمەتی ماكس برۆدی هاوڕێی، دەگەڕێتەوە بۆ پراگ. بەدەم خوێن هێنانەوە داخڵ بە نەخۆشخانە دەكرێت و
توانای قسەكردنی نامێنێ. ناچار لەڕێی نوسینی سەر پارچە كاغەز، لەگەڵ دۆراو هاوڕێی
گیانی بەگیانی ڕۆبێر كلوبشتۆك و كەسە نزیكەكانی، بەردەوام دەبێـت.
لەئان و
ساتێكدا كەباری تەندروستی تەواو تێك دەچێت، داوا دەكات دەرزییەكی ئازار شكێنی
لێبدەن تا كەمێك پشووبدات، وەلێ ڕۆبێر ڕازی نابێت. زۆر بەزەحمەت دەتوانێت پەنجەی بجوڵێنێت و دوا
وشە بۆ هاوڕێكەی دەنوسێت و دەڵێت: (بمكوژە، ئەگەرنا ئەوا تۆ تاوانباریت).
دۆرا لەبەڕێكردنی
تەرمەكەی كافكادا، بەشداردەبێت و لەگۆڕستانی (ستراز شمیت) لەشاری پراگ بەخاك
دەسپێردرێت و دوای ئەوە دۆرا دەگەڕێتەوە بۆ بەرلین و بەجۆدێتی هاوڕێی
ڕادەگەیەنێت كە سكی هەیە.
میكائیل كۆبفمۆلەر
(جوانی ژیان: دواین ئەوینی كافكا)ی زۆر بەناسكی نوسیووەو ویستویەتی، زیاتر لە
ژیانی كافكا (بەتایبەت لەقۆناغەكانی كۆتایی) نزیك بێتەوە. ئەوكارەش بە بێ هیچ لاف
و گەزافێكی ئایدیۆلۆژی یان ئەكادیمیی، ئەنجام دەدات و خۆی لەپەراوێز نوسین و
لێكدانەوە بەدوور دەگرێت و هەوڵی داوە، وێنەیەكمان لەژیانێكی بەختەوەر بۆ
بگوازێتەوە كەكافكا وەك عاشقێك و دڵخوازێكی ژن و ژیان گوزەراندویەتی.